Częstym zjawiskiem jest nadal nierozpoznawanie depresji u osób starszych, co częściowo wiąże się z pewnymi specyficznymi cechami obrazu klinicznego oraz objawami współistniejących chorób somatycznych. Właściwe rozpoznanie pozwala na wprowadzenie skutecznej terapii z użyciem leków przeciwdepresyjnych i metod niefarmakologicznych.

Wprowadzenie

Depresja to jedno z najczęstszych zaburzeń psychicznych u osób w podeszłym wieku. W tej grupie wiąże się z wysokim poziomem współchorobowości oraz częstszym występowaniem zaburzeń poznawczych. Konsekwencjami depresji są pogorszenie jakości życia oraz wyższa śmiertelność – zarówno z powodów psychicznych, jak i somatycznych.

Rozpowszechnienie

Dane z badań epidemiologicznych wskazują na znaczne różnice w częstości występowania objawów depresji u osób starszych (od kilku do kilkudziesięciu procent) w zależności od badanej grupy. Największa chorobowość dotyczy przede wszystkim pensjonariuszy domów opieki i szpitali. W różnych badaniach można odnaleźć rozbieżne informacje na temat rozpowszechnienia tych zaburzeń nastroju. Wynika to z przyjętej metodologii, w tym zastosowania różnej ich definicji i narzędzi do oceny objawów depresyjnych.

W systematycznym przeglądzie prac poświęconych rozpowszechnieniu depresji u osób w wieku >55 lat żyjących we własnym środowisku występowanie objawów pozwalających rozpoznać epizod depresyjny oceniono na ok. 2%, natomiast depresji subsyndromalnych na 13,5%.¹ W dużym polskim badaniu PolSenior z zastosowaniem Geriatrycznej Skali Oceny Depresji klinicznie istotne objawy depresji stwierdzono u 29,7% osób ≥65 r.ż. Objawy depresyjne występowały częściej i były bardziej nasilone w grupie osób w wieku zaawansowanej starości (≥80 lat) niż w młodszej (65-79 lat) – odpowiednio 35,1% i 26,1%. Depresję stwierdzano częściej u kobiet niż u mężczyzn – w grupie 65-79 lat chorobę o znacznym nasileniu rozpoznano u prawie co 40 mężczyzny i więcej niż u co 15 kobiety, natomiast w grupie ≥80 lat u co 20 mężczyzny i co 12 kobiety.²

Charakterystyka i rozpoznawanie

W obowiązującej aktualnie Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (ICD-10) kryteria rozpoznawania zaburzeń depresyjnych u osób starszych nie różnią się od tych stosowanych u młodszych dorosłych. Kryteria diagnostyczne dla rozpoznania epizodu depresyjnego wyróżniają dwie grupy objawów: podstawowe i dodatkowe.

Objawy podstawowe

Do objawów podstawowych należą:

• obniżenie nastroju
• utrata zainteresowań i zdolności do cieszenia się
• zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszonej aktywności.