Prawidłowa kontrola ciśnienia tętniczego krwi zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, niewydolności nerek czy przedwczesnego zgonu. Przedmiotem dyskusji pozostaje jednak optymalna docelowa wartość ciśnienia tętniczego u osób w podeszłym wieku, zwłaszcza ze schorzeniami współistniejącymi.

Wprowadzenie

Amerykańskie Kolegium Lekarzy Internistów (ACP – American College of Physicians) i Amerykańska Akademia Lekarzy Rodzinnych (AAFP – American Academy of Family Physicians) opracowały wspólne, oparte na faktach stanowisko dotyczące terapii przeciwnadciśnieniowej u osób ≥60 r.ż. Autorzy skupili się na analizie wyników badań klinicznych w aspekcie korzyści i szkód wynikających z wyższych (<150 mmHg) vs niższych (≤140 mmHg) docelowych wartości skurczowego ciśnienia tętniczego krwi. Opracowanie jest wynikiem systematycznego przeglądu i podsumowania dostępnych w piśmiennictwie wyników badań. Przygotowanie takiego dokumentu uzasadnia ustawiczne powiększanie się populacji z nadciśnieniem tętniczym w podeszłym wieku, choroba dotyczy bowiem aż 64,9% osób >60 r.ż.

Wyższe vs niższe docelowe skurczowe ciśnienie tętnicze w terapii hipotensyjnej u osób starszych – korzyści

Przeanalizowane badania wskazują jednoznacznie, że leczenie nadciśnienia u osób starszych jest korzystne. Większość dowodów pochodzi jednak z prac, w których opisano pacjentów z wyjściowo umiarkowanym i ciężkim nadciśnieniem (SBP – systolic blood pressure >160 mmHg), a wartości ciśnienia skurczowego uzyskane w trakcie leczenia to >140 mmHg.

Istnieją twarde dowody, że obniżenie ciśnienia tętniczego krwi (BP – blood pressure) z wyjściowych ≥160 mmHg do SBP <150 mmHg powoduje zmniejszenie śmiertelności ogólnej, ryzyka udarów i incydentów sercowo-naczyniowych. W badaniach z niższym ciśnieniem docelowym (SBP <140 mmHg) obserwowano mniejsze ryzyko udaru, natomiast ryzyko zgonu czy incydentów sercowych nie zmieniało się istotnie pod wpływem tak prowadzonego leczenia. Odrębna analiza wyników leczenia hipotensyjnego z docelowym SBP <140 mmHg w porównaniu z SBP ≥140 mmHg wykazała porównywalną redukcję ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych.

Dostępne dane wskazują, że u pacjentów po udarze lub incydencie przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA – transient ischemic attack) terapia przeciwnadciśnieniowa do SBP między 130 a 140 mmHg redukuje ryzyko nawrotu udaru, ale nie wpływa na częstość zgonów z przyczyn sercowych czy śmiertelności ogólnej.

Analiza podgrup wiekowych 12 badań klinicznych wykazała podobny efekt terapii opartej na wyższym vs niższym docelowym SBP. Nie uwzględniono w niej jednak badania SPRINT (Systolic Blood Pressure Intervention Trial).