Nowości w praktyce

Leczenie niskiej masy kostnej lub osteoporozy w zapobieganiu złamaniom – aktualizacja zaleceń ACP

prof. dr hab. n. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska

Klinika Geriatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska, Klinika Geriatrii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa; e-mail: emarcinowska@cmkp.edu.pl

Zespół kliniczny do spraw rekomendacji (CGC – Clinical Guidelines Committee) Amerykańskiego Kolegium Lekarzy (ACP – American College of Physicians) opracował w 2017 r. aktualizację zaleceń z 2008 r. w zakresie leczenia farmakologicznego niskiej masy kostnej i osteoporozy u mężczyzn i kobiet.

Wprowadzenie

Podstawą zmian wprowadzonych przez ACP był systematyczny przegląd wyników badań (randomizowanych kontrolowanych, obserwacyjnych opisów przypadków) opublikowanych w latach 2005-2016 wraz z analizą skuteczności przeciwzłamaniowej i występowania działań niepożądanych podczas farmakoterapii osteoporozy: bez złamań, z obniżoną (wskaźnik T ≤−2,5) gęstością mineralną kości (BMD – bone mineral density) oraz z obecnością złamań (osteoporoza jawna klinicznie). CGC zaktualizował zalecenia ACP po ocenie dowodów oraz wyważeniu między korzyściami (zmniejszenie ryzyka złamań) i kosztami (działania niepożądane, niedogodności dla pacjenta, wydatki) stosowania farmakoterapii z wykorzystaniem leków zarejestrowanych w USA do leczenia osteoporozy, a także podaży wapnia, witaminy D i estrogenów. Wyeliminowano kilka preparatów zalecanych dotychczas w terapii, takich jak: kalcytonina, etydronian i pamidronian, a dodano nowy lek – denosumab.

Zalecenie 1: ACP zaleca, aby klinicyści leczyli farmakologicznie alendronianem, ryzedronianem, zoledronianem lub denosumabem (w celu zmniejszenia ryzyka złamań biodra i złamań trzonów kręgowych) kobiety, u których rozpoznano osteoporozę (rekomendacja silna, dowód wysokiej jakości).

Zalecenie 2: ACP zaleca klinicystom leczenie farmakologiczne kobiet z osteoporozą przez 5 lat (rekomendacja słaba, dowód niskiej jakości).

Zalecenie 3: ACP zaleca, aby klinicyści leczyli farmakologicznie bisfosfonianami (w celu zmniejszenia ryzyka złamania trzonów kręgowych) mężczyzn z rozpoznaną osteoporozą (rekomendacja słaba, dowód niskiej jakości).

Zalecenie 4: ACP nie zaleca monitorowania pomiaru gęstości minerału kostnego (BMD) w czasie 5-letniego leczenia farmakologicznego osteoporozy u kobiet (rekomendacja słaba, dowód niskiej jakości).

Zalecenie 5: ACP nie zaleca terapii hormonalnej (estrogenowej lub estrogenowo-progestagenowej) ani raloksyfenu do leczenia osteoporozy u kobiet (rekomendacja silna, dowód średniej jakości).

Zalecenie 6: ACP zaleca klinicystom podjęcie decyzji o leczeniu kobiet w wieku ≥65 lat z osteopenią i dużym ryzykiem złamania na podstawie rozmowy na temat preferencji pacjentki, profilu ryzyka złamań, korzyści, szkód i kosztów leków (rekomendacja słaba, dowód niskiej jakości).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Osteoporoza

Osteoporoza jest ogólnoustrojową chorobą układu kostnego charakteryzującą się zmniejszeniem masy kostnej i pogorszeniem mikroarchitektury tkanki kostnej, co prowadzi do zwiększonej łamliwości i podatności [...]

Ocena materiałów źródłowych CGC (będących podstawą tworzenia zaleceń ACP)

Skuteczność leków w zapobieganiu złamaniom z uwzględnieniem lokalizacji złamań (trzony kręgowe [ZTK], bliższy koniec kości udowej [ZBKKU] oraz pozakręgowe [ZPK]) ustalono na podstawie [...]

Zalecenia ACP z omówieniem

ACP zaleca, aby klinicyści leczyli farmakologicznie: alendronianem, ryzedronianem, zoledronianem lub denosumabem (w celu zmniejszenia ryzyka złamań biodra i trzonów kręgowych) kobiety z rozpoznaną osteoporozą [...]

Obszar niejednoznacznych dowodów

Konieczne jest uzupełnienie dowodów o skuteczności terapii farmakologicznej u osób z niską BMD lub osteoporozą (brak badań porównawczych) oraz przydatności oceny ryzyka złamania (RB-10) [...]

Wysoka jakość opieki

Obecne dane nie potwierdzają konieczności częstego monitorowania BMD u kobiet z prawidłową gęstością kości w celu wykrycia osteoporozy, ponieważ dane wykazały, że u większości kobiet [...]

Komentarz

Zaktualizowane zalecenia ACP dotyczące leczenia niskiej masy kostnej lub osteoporozy w celu zapobiegania złamaniom u mężczyzn i kobiet to jedna z kilku rekomendacji poświęconych diagnostyce [...]

Podsumowanie

Podsumowując aktualizację zaleceń ACP z 2017 r. wspartą komentarzami ekspertów z AACE/ACE i oświadczeniem ASBMR, pragnę podkreślić, że opublikowane w tym samym roku rekomendacje angielskie [...]

Do góry