Rak żołądka jest piątym z najczęściej występujących złośliwych nowotworów na świecie. Według World Cancer Research Fund International (WCRF) w 2012 r. rozpoznano 952 000 nowych przypadków.¹

Wprowadzenie

Prawie od 30 lat znakomita większość rozbudowanych protokołów histopatologicznej oceny śluzówki żołądka opiera się na klasyfikacji z Sydney.² W ostatnich latach w gastroenterologii pojawił się wyraźny trend w poszukiwaniu opracowania protokołu endoskopowego i histopatologicznego, który poprawi dokładność oceny błony śluzowej żołądka. Takie działania pozwolą na lepszą identyfikację drobnych zmian w śluzówce żołądka, ważną dla rozpoznania stanów prowadzących do raka.

Zazwyczaj do rozwoju zmian atroficznych, metaplastycznych oraz dysplastycznych dochodzi na skutek infekcji Helicobacter pylori. Autorzy pragną przybliżyć nowe protokoły endoskopowe i histopatologiczne, które wydają się szczególnie cenne do wdrożenia w codziennej praktyce w pracowni endoskopowej.

W Polsce nie ustalono grupy wiekowej, w której w trakcie rutynowej gastroskopii przesiewowo powinny być pobierane wycinki. Równocześnie śmiertelność w przypadkau raka żołądka jest w naszym kraju niepokojąco większa niż w innych krajach Unii Europejskiej. W 2010 r. umieralność z powodu nowotworów żołądka u mężczyzn była o ok. 25% większa niż średnia dla krajów UE (dane z 2009 r.), u kobiet o ok. 10%.³

Metody endoskopowe

Wideoendoskopia z zastosowaniem białego światła uznana jest za narzędzie niewystarczające do wykrywania atrofii i metaplazji jelitowej.⁴

W związku ze światową tendencją poszukiwania wczesnych zmian przednowotworowych w błonie śluzowej żołądka doszło do szybkiego rozwoju technik endoskopowych. Endoskopia ze wzmocnieniem obrazu poprawiła dokładność rozpoznawania wczesnych uszkodzeń błony śluzowej żołądka. Obejmuje ona chromoendoskopię, wysokiej rozdzielczości endoskopię ogniskową oraz endoskopię z obrazowaniem w wąskim paśmie światła – NBI (narrow band imaging).⁵

Chromoendoskopia i nowoczesne techniki obrazowania w gastroskopii

Chromoendoskopia polega na miejscowym zastosowaniu barwnika medycznego na powierzchni błony śluzowej w celu uwidocznienia i lepszego scharakteryzowania obserwowanych zmian.⁶ Najczęściej wykorzystywane barwniki to płyn Lugola, indygokarmin oraz błękit metylenowy. Płyn Lugola zawiera jod i służy najczęściej do wykrywania raka płaskonabłonkowego przełyku. W nowoczesnej wideoendoskopii, mimo coraz bardziej powszechnego dostępu do NBI, płyn Lugola jest bardzo popularny. Szczególnie przydaje się w diagnostyce górnej i środkowej części przełyku, gdzie można łatwo przeoczyć płaskie zmiany. Wykorzystuje się go do badań przesiewowych w grupach dużego ryzyka (u osób palących tytoń lub nadużywających alkoholu) w celu znalezienia dysplazji lub wczesnego raka płaskonabłonkowego przełyku.