Dyspepsja czynnościowa jest najczęściej występującym schorzeniem górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ma ogromny negatywny wpływ na jakość życia chorego oraz pociąga za sobą spore koszty związane z diagnostyką i leczeniem. W ostatnich latach nie pojawiły się nowe leki, które byłyby skuteczne w terapii dyspepsji, jednak na podstawie wyników badań usystematyzowano leczenie i jego gradację w zależności od siły dowodów naukowych. W artykule omówiono najnowsze wytyczne American College of Gastroenterology (ACG) oraz the Canadian Association of Gastroenterology (CAG).

Wprowadzenie

Wraz z wprowadzeniem w 2016 r. nowych, IV kryteriów rzymskich zawierających aktualne kryteria diagnostyczne dotyczące zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego zmieniło się spojrzenie na definicję dyspepsji (niestrawności). Zweryfikowano także postępowanie u pacjentów z jej rozpoznaniem. Wysokie koszty diagnostyki, biorąc pod uwagę powszechność tego zaburzenia, wymusiły zweryfikowanie wytycznych zarówno w odniesieniu do opłacalności, jak i do profilaktyki zdrowotnej. Początkowo dyspepsję definiowano jako objawy występujące w górnym odcinku przewodu pokarmowego, natomiast obecnie obowiązująca definicja próbuje wyłączyć chorobę refluksową przełyku u osób z dyspepsją przez eliminację objawów zgagi i kwaśnych regurgitacji. Taki podział korzystniej wpływa na standaryzację procedur medycznych dotyczących pacjentów objętych badaniami nad dyspepsją, jednak jest mniej istotny dla praktyki klinicznej, ponieważ objawy bardzo często na siebie się nakładają.^1,2 W związku z tym, aby uprościć postępowanie kliniczne, za objaw dominujący uznano ból w nadbrzuszu utrzymujący się ≥1 miesiąc, który może występować łącznie z innymi objawami w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego, takimi jak: pełność w nadbrzuszu, nudności, wymioty i zgaga.

Określenie „dyspepsja czynnościowa” (FD – functional dyspepsia) odnosi się do chorych, u których wykonano badanie endoskopowe (lub inne badania) wykluczające patologię organiczną pozostającą w związku z występującymi u nich objawami. Najnowsze wytyczne American College of Gastroenterology (ACG) i Canadian Association of Gastroenterology (CAG), podobnie jak poprzednie, skupiają się na występowaniu infekcji Helicobacter pylori, endoskopii i leczeniu farmakologicznym, nie uwzględniają natomiast patologii organicznej, takiej jak zapalenie przełyku czy choroba wrzodowa, ponieważ w tych stanach postępuje się według innych wytycznych i stosuje odmienne schematy lekowe. Przytaczane zalecenia odnoszą się do danych uzyskanych od chorych, u których nie powiodła się standardowa terapia H. pylori inhibitorem pompy protonowej (PPI – proton pump inhibitor), lekami prokinetycznymi i przeciwdepresyjnymi. Ponieważ dyspepsja występuje powszechnie, a pacjenci różnie reagują na zalecaną terapię, eksperci z ACG uznali, że istotne jest zajmowanie się kluczowymi kwestiami klinicznymi, gdyż chorzy z przewlekłymi i utrzymującymi się objawami nadal będą przychodzić na konsultację i się leczyć.