Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych ze strony układu ruchu. Bóle w chorobie zwyrodnieniowej mogą być ostre lub przewlekłe, miejscowe i uogólnione. Zależnie od postaci choroby zwyrodnieniowej (stawów kręgosłupa, biodrowych, kolanowych, rąk, uogólnionej) mają różny charakter i w odmienny sposób wpływają na możliwość codziennego funkcjonowania. Przyczyn bólów stawowych w chorobie zwyrodnieniowej jest wiele. Od błahych (po przeciążeniu, urazie) po bardzo niepokojące będące sygnałem współistniejącej infekcji, nałożenia się zaostrzenia choroby stawów wywołanej przez kryształy. Udowodniono, że zależna od zdrowia jakość życia (HR-QoL – health-related quality of life), stopień niepełnosprawności, przewlekłego zmęczenia ściśle zależą od doświadczania bólu przewlekłego przez chorych na ChZS. W pracy przeanalizowano aktualne zalecenia dotyczące leczenia bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów z uwzględnieniem roli wolno działających leków objawowych w ChZS – SYSADOA (symptomatic slow-acting drugs for osteoarthritis).

Wprowadzenie

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych w układzie ruchu, szczególnie u osób po 45 r.ż.

W chorobie zwyrodnieniowej stawów współistnieją ze sobą:^1-5

• znaczne uszkodzenie strukturalne stawu
• upośledzenie jego funkcji
• ból stawów (okresowy lub przewlekły).

Objawy kliniczne występują w chorobie zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, kolanowych, biodrowych, stawów rąk okresowo lub stale.

Do charakterystycznych objawów ChZS należą:

• ból w czasie ruchu, ustępujący w spoczynku, nasilający się po przytyciu
• sztywność poranna trwająca <30 min
• ograniczenie ruchomości stawu, obrzęk, zaczerwienienie, zniekształcenie obrysu
• trzeszczenia w czasie ruchu
• bóle stawów przy zmianie pogody
• objawy łagodnego zapalenia.

Przyczyny bólu w ChZS są bardzo zróżnicowane.^1-6 Stosunkowo często występujące bóle stawowe nałożone na istniejącą chorobę zwyrodnieniową wiążą się z nadmiernym niesystematycznym wysiłkiem, urazem, infekcją i samoistnie ustępują w krótkim czasie. Częstość występowania przewlekłych uogólnionych bólów stawowych wyraźnie wzrasta z wiekiem chorych na ChZS. W chorobie zwyrodnieniowej pacjent może również nie odczuwać dolegliwości – chrząstka nie jest unerwiona i ból pojawia się dopiero, gdy dołącza się proces zapalny lub gdy uszkodzenie stawu prowadzi do niefizjologicznego napięcia torebki stawowej i więzadeł. Zatem ból w chorobie najczęściej powodują zmiany mechaniczne oraz lokalny proces zapalny.^1-6