Artykuł podsumowuje prawne i etyczne aspekty prawa pacjenta do poufności jako podstawy budowanej na wzajemnym zaufaniu relacji lekarz–pacjent. Przedstawiono w nim także międzynarodową perspektywę tematu na podstawie najbardziej uznanych dokumentów dotyczących profesjonalizmu lekarskiego.

CELE ARTYKUŁU

Czytelnik dzięki lekturze artykułu:

• przeanalizuje przepisy Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty dotyczące prawa pacjenta do prywatności i obowiązku zachowania tajemnicy oraz wyjątki wyłączające ten obowiązek
• przemyśli etyczny wymiar zachowania tajemnicy jako podstawy budowanej na zaufaniu relacji lekarz–pacjent
• pozna zapisy dotyczące prawa do prywatności ujęte w wybranych najważniejszych międzynarodowych źródłach na temat profesjonalizmu lekarskiego
• przeanalizuje konieczność ciągłego rozwijania refleksyjnej praktyki w zakresie tajemnicy lekarskiej i prawa do prywatności pacjentów w dobie digitalizacji i nowych wyzwań w obrębie praktyki klinicznej oraz badań naukowych

Wprowadzenie

Tajemnica lekarska i prawo pacjenta do prywatności są przedmiotem zarówno uregulowań ustawowych, jak i wewnętrznych dokumentów środowiska lekarskiego, na przykład Kodeksu etyki lekarskiej. Kwestia poufności pacjenta leży również w ścisłym kręgu zainteresowań profesjonalizmu lekarskiego. Musimy więc zdawać sobie sprawę ze złożoności problematyki, na którą poza wyżej wymienionymi dokumentami wpływa nie tylko dyskurs etyczny i społeczny, lecz także Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,¹ rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO),² możliwe regulacje lokalne pracodawcy, a w przypadku podjęcia pracy za granicą również prawodawstwo i kodeksy profesjonalne innych krajów, które mogą różnić się w znacznym stopniu od norm obowiązujących w Polsce. Przekonanie pacjenta o tym, że informacje o nim samym, o jego zdrowiu i chorobie są zachowywane w tajemnicy przez lekarza i innych członków zespołu, jest fundamentem budowania opartej na zaufaniu relacji lekarz–pacjent. Zachwianie tego przekonania może istotnie przyczynić się do pogorszenia jakości całego procesu diagnostyczno-terapeutycznego.

Naruszenie poufności i jego konsekwencje

Cooper i wsp. wyróżnili kilka typowych sytuacji krytycznych grożących naruszeniem poufności, takich jak: przenoszenie pacjenta na inny oddział, zdawanie raportów po dyżurze, rozmowy lekarzy w miejscach publicznych (nie tylko w kawiarniach i windac...

Tajemnica lekarska

Powszechnie stosowana fraza „tajemnica lekarska” może wprowadzać w błąd. Należy bowiem zwrócić uwagę, że poufne informacje dotyczące pacjenta muszą być zachowane w tajemnicy także przez pielęgniarki i pielęgniarzy, ratowników czy opiekunów medyczn...