Fizjoterapia obejmuje swoim działaniem metody kinezyterapeutyczne, fizykoterapeutyczne i masaż. Stanowią one nieodłączny element leczenia chorób przewlekłych, jak również urazów i stosowane są równolegle z leczeniem farmakologicznym i/lub chirurgicznym. Wiele z tych metod lekarz rodzinny może zlecić pacjentowi bezpośrednio, jednak w niektórych przypadkach uzasadnione będzie skierowanie go do innego specjalisty, który ma większe uprawnienia do zlecania działań fizjoterapeutycznych.

Z uwagi na rozległość tematu praca porusza jedynie najskuteczniejsze działania fizjoterapeutyczne stosowane w najczęściej zgłaszanych schorzeniach w gabinecie lekarza rodzinnego.

Definicja i rola fizjoterapii

Fizjoterapia (physis – natura, therapeia – leczenie) łączy leczenie za pomocą różnych form ruchu (kinezyterapię) z leczeniem wykorzystującym czynniki fizykalne (fizykoterapia) i masaż leczniczy. Jest to termin powszechnie stosowany do określenia rehabilitacji leczniczej. Kinezyterapia wykorzystuje wszystkie możliwości związane z ruchem jako środkiem leczniczym. We współczesnej fizykoterapii stosuje się natomiast następujące bodźce: termiczne, elektryczne, elektromagnetyczne oraz mechaniczne. Spośród różnych form masażu najczęściej wykorzystuje się masaż: klasyczny, wibracyjny, wirowy, podwodny i limfatyczny.

Działania fizjoterapeutyczne służą zapobieganiu, korekcji, poprawie oraz przywracaniu utraconych bądź nieprawidłowych funkcji organizmu, walce z bólem, także poprawie samopoczucia, a w konsekwencji jakości życia. Mogą stanowić formę izolowanej terapii, ale też służyć jako leczenie wspomagające czy uzupełniające dla farmakoterapii lub zabiegów chirurgicznych.

Kierowanie pacjentów na fizjoterapię bezpośrednio przez lekarza POZ

W Polsce postępowanie fizjoterapeutyczne można prowadzić w ramach leczenia zarówno uzdrowiskowego, jak i pozauzdrowiskowego. W ramach leczenia uzdrowiskowego pacjent może korzystać z leczenia w szpitalu lub sanatorium bądź też odbywać je w warunkach ambulatoryjnych (w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego). Poza uzdrowiskiem fizjoterapia jest prowadzona w zakładach rehabilitacyjnych (w ramach fizjoterapii ambulatoryjnej, domowej lub oddziałów dziennych) lub na oddziałach szpitalnych (stacjonarne oddziały rehabilitacji).

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) może kierować pacjenta na fizjoterapię:

• w warunkach ambulatoryjnych
• w warunkach domowych
• w warunkach uzdrowiskowych
• w warunkach oddziału dziennego na rehabilitację ogólnoustrojową (w przypadku zaostrzeń chorób przewlekłych – u dorosłych).