Nakładanie się procesu starzenia poszczególnych układów i narządów na objawy i przebieg chorób oraz spadek rezerw życiowych sprzyjający dekompensacji wielonarządowej generują odmienny jakościowo i ilościowo obraz kliniczny u chorego w podeszłym wieku. Zasadniczymi cechami charakteryzującymi chorowanie osób starszych są: polipatologia, polisymptomatologia, często atypowa i wynikająca z powyższych cech polifarmakoterapia z ryzykiem polipragmazji. Do wielkich problemów geriatrycznych należą takie stany, jak: niesprawność ruchowa, osteoporoza starcza, upadki, unieruchomienie, odleżyny, niedożywienie, zaburzenia narządów zmysłów (niedowidzenie, niedosłuch), zaburzenia czynności zwieraczy (nietrzymanie moczu, nietrzymanie stolca, zaparcia) oraz zespoły psychogeriatryczne (demencja, depresja, delirium). Występowanie tych stanów wymaga dostosowania metod wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego u pacjenta w podeszłym wieku.

Wprowadzenie

Populacja osób starszych jest niejednorodna i bardzo zróżnicowana. Cechą zmienną jest nie tylko wiek metrykalny, lecz także stan rodzinny, poznawczy i czynnościowy wynikający ze współwystępowania chorób przewlekłych. W Polsce 65-letnia kobieta powinna jeszcze przeżyć 20,37 roku, a 65-letni mężczyzna 16,00 lat – jest to przewidywany czas świadczeń emerytalnych. Z tego czasu dalszego trwania życia odpowiednio 1,3 i 2,3 roku będzie stanowił okres przeżyty w zdrowiu (HLY – healthy life years), a 14,9 i 10,4 roku – lata życia z towarzyszącymi chorobami przewlekłymi, z niesprawnością. Przewidywane dalsze trwanie życia kobiety 80-letniej wynosi 9,54 roku, a mężczyzny 7,87 roku; jest to czas zwykle związany z koniecznością zaspokajania zwiększających się potrzeb leczniczych, pielęgnacyjnych i opiekuńczych.^1,2 Zatem w populacji osób starszych są osoby sprawne, bez istotnych chorób przewlekłych, osoby z chorobami przewlekłymi, stosujące odpowiednią farmakoterapię, samodzielne oraz osoby z wielochorobowością, niesprawne i niesamodzielne. Takie osoby spotkamy zarówno w grupie 60-latków, 70-latków, jak i 80-latków. Mamy przykłady 90-latków sprawnych mentalnie i ruchowo, uczestniczących w życiu społecznym, ale mamy też pacjentów 70-letnich i młodszych po zawale serca, po udarze mózgu, z wieloletnią cukrzycą, z obniżoną wydolnością wysiłkową, z zaczynającymi się zaburzeniami pamięci.

Zasady procesu starzenia

Lecząc osoby starsze, warto mieć w pamięci definicję procesu starzenia i wynikające z niej konsekwencje. Proces starzenia określany jest jako seria zależnych od czasu zmian anatomicznych, fizjologicznych, które zmniejszają rezerwę fizjologiczną i ...