Grono ekspertów (The Retina/Vitreous Preferred Practice Pattern Panel) działających pod egidą American Academy of Ophthalmology (AAO) wydało w 2014 roku dokument stanowiący wytyczne praktycznego modelu postępowania w retinopatii cukrzycowej (Diabetic Retinopathy – Preferred Practice Pattern [PPS] guidelines). Dokument ten został zaktualizowany w styczniu 2016 roku, a następnie w grudniu 2017 roku. Autorzy podkreślają, że wytyczne te nie stanowią medycznych standardów, które mogą być zastosowane we wszystkich indywidualnych sytuacjach.

Wprowadzenie

Od 90% do 95% wszystkich pacjentów z cukrzycą stanowią chorzy na cukrzycę typu 2.¹ Ze względu na znacznie większą liczbę w tej grupie chorych stwierdza się dużą różnorodność zaawansowania retinopatii cukrzycowej, która często prowadzi do znacznego upośledzenia widzenia, chociaż typ 1 cukrzycy związany jest z częstszymi i cięższymi powikłaniami ocznymi.

Retinopatia cukrzycowa jest główną przyczyną nowych przypadków prawnej ślepoty wśród Amerykanów w wieku produkcyjnym i stanowi dominującą przyczynę ślepoty w tej grupie wiekowej na świecie. Wśród osób z cukrzycą w wieku >40 lat w Stanach Zjednoczonych retinopatia występuje u 28,5% osób (4,2 mln), a na świecie u 34,6% (93 mln).

Czynniki ryzyka

Głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia retinopatii cukrzycowej jest czas trwania choroby. W cukrzycy typu 1 po 5 latach trwania choroby retinopatia wystąpi u 25% pacjentów, po 10 latach u 60%, a po 15 latach u 80%.² U osób w wieku >30 lat z cukrzycą typu 2 trwającą mniej niż 5 lat retinopatia rozwinie się u 40% tych, którzy stosują insulinę, i u 24% tych, którzy jej nie przyjmują. Te wartości rosną odpowiednio do 84% i 53%, jeśli dokumentowany czas trwania cukrzycy wynosi 19 lat.

Kolejny, ale modyfikowalny czynnik ryzyka retinopatii cukrzycowej to poziom glikemii. Jeśli retinopatia już występuje, to uważa się, że czas trwania cukrzycy ma mniejszy wpływ niż poziom glikemii na progresję zmian od początkowych do zaawansowanych stadiów retinopatii. Celem w kontroli glikemii dla większości pacjentów jest odsetek hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) na poziomie ≤7%, chociaż w indywidualnych przypadkach może to być nawet 6,5%.³

Intensywne leczenie nadciśnienia tętniczego może spowalniać postęp retinopatii. Wyniki dużych badań sugerują, że kontrola stężenia lipidów w surowicy może ograniczać progresję retinopatii.

W przypadku roli innych czynników ryzyka rozwoju retinopatii cukrzycowej, takich jak: wiek, typ cukrzycy, czynniki krzepnięcia, choroby nerek, wysiłek fizyczny, biomarkery zapalenia, stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny, autorzy poszczeg...