Pulmonologia
Duszność u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc
dr hab. n. med. prof. nadzw. Krzysztof Kuziemski
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest jednym z powszechnie występujących schorzeń dróg oddechowych. Ze względu na częstość występowania, możliwe powikłania i trudności w ustaleniu właściwego rozpoznania stanowi duże wyzwanie medyczne. Głównym, ale niespecyficznym objawem POChP jest duszność. Leczenie opiera się na farmakoterapii i innych, niefarmakologicznych metodach. Ważne, by chorzy na POChP nie zaprzestawali aktywności fizycznej.
WPROWADZENIE
Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest istotnym, powszechnie występującym schorzeniem dróg oddechowych, związanym ze zwiększoną chorobowością i umieralnością (zajmuje drugie miejsce na świecie wśród najczęstszych przyczyn zgonów). Choroba przyczynia się do znacznego pogorszenia jakości życia chorych.1,2 Zgodnie z definicją przedstawioną przez Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) POChP jest często występującą, możliwą do uniknięcia i leczenia chorobą. Charakteryzuje się uporczywymi objawami ze strony układu oddechowego i ograniczeniem przepływu powietrza, które wiąże się z zaburzeniami dotyczącymi dróg oddechowych i/lub pęcherzyków płucnych i zazwyczaj jest spowodowane istotną ekspozycją na szkodliwe cząsteczki lub gazy.3 Rozwój choroby jest skryty, powolny i wieloletni. Przewlekła obturacyjna choroba płuc szczególnie często występuje po 40 r.ż. u osób palących tytoń.
Mechanizmy rozwoju POChP
Różnorodne czynniki etiologiczne (palenie tytoniu, narażenie zawodowe, zanieczyszczenie środowiska, smog, pyły organiczne i nieorganiczne, nawracające zakażenia oskrzelowo-płucne) prowadzą do rozwoju stresu oksydacyjnego i przewlekłego neutrofilowego zapalenia w drogach oddechowych. W rezultacie w POChP dochodzi do zmniejszenia sprężystości miąższu płuc i rozwoju nieodwracalnego uszkodzenia małych dróg oddechowych. Klinicznie przejawia się to wystąpieniem utrwalonego ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe w czasie wydechu. Zapalenie w drogach oddechowych i następstwa stresu oksydacyjnego wywołują hipersekrecję śluzu, przewlekły skurcz oskrzeli oraz obrzęk w obrębie małych dróg oddechowych. Zmiany strukturalne w drogach oddechowych prowadzą do stopniowego ujawnienia się typowych objawów POChP, do których należą:
- stopniowo narastająca duszność, która początkowo występuje tylko podczas wysiłku
- przewlekły kaszel
- utrudnione odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że przewlekłe zapalenie oraz nasilenie stresu oksydacyjnego wpływają na istotną współchorobowość w przebiegu POChP (ryc. 1). W tej chorobie często dochodzi do rozwoju schorzeń sercowo-naczyniowych (przewlekła chorob...