W artykule omówiono rolę kwasów żółciowych (BAs – bile acids) w metabolizmie glukozy, lipidów oraz ich udział w regulacji gospodarki energetycznej organizmu. Ponadto przeanalizowano wyniki badań oceniających wpływ BAs na rozwój i progresję niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD – non-alcoholic fatty liver disease). Badania dowodzą, że BAs mogą wpływać na rozwój i progresję NAFLD, ale z drugiej strony mogą przyczyniać się do regresji zmian. Przedstawiono rolę kwasów żółciowych w aktywacji receptora jądrowego FXR, cytoplazmatycznego receptora TGR5-G oraz innych receptorów, takich jak CAR, PXR, wpływających na procesy metaboliczne oraz syntezę hormonów tarczycy. Istotnym wpływem BAs jest pośrednia aktywacja receptorów peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP1 – glucagon-like peptide 1), co istotnie poprawia insulinowrażliwość. Dodatkowo w artykule podkreślono korzystną rolę kwasu ursodeoksycholowego (UDCA – ursodeoxycholic acid) w NAFLD. Działanie hepatoprotekcyjne oraz korzystny wpływ UDCA na gospodarkę węglowodanową, przy jednoczesnym braku istotnych działań niepożądanych, sprawiają, że może on być bezpiecznie stosowany u chorych z NAFLD.

Wprowadzenie

Kwasy żółciowe odgrywają istotną rolę w metabolizmie lipidów, glukozy i utrzymaniu homeostazy energetycznej. Działają poprzez różne receptory, głównie przez receptor cytoplazmatyczny (GPBAR1 – G protein-coupled bile acid receptor, znany jako TGR5) i jądrowy receptor farnezoidowy X (FXR – farnesoid X receptor), których ekspresję stwierdzono w różnych tkankach i narządach. W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej informacji na temat ich roli w rozwoju cukrzycy typu 2, otyłości, a także niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD – non-alcoholic fatty liver disease).^1,2

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest przewlekłym schorzeniem, które w krajach rozwiniętych dotyczy 25-30% populacji. Według niektórych autorów do 2020 r. może być główną przyczyną przeszczepiania wątroby.³ Choroba jest uznawana za wątrobowy objaw zespołu metabolicznego i obejmuje szeroki zakres zaburzeń – od prostego stłuszczenia, przez niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH – nonalcoholic steatohepatitis), do marskości wątroby,^3,4 z ryzykiem rozwoju pierwotnego raka wątroby (HCC – hepatocellular carcinoma) na każdym etapie NAFLD niezależnie od zaawansowania włóknienia.⁵

Według aktualnej wiedzy leczenie farmakologiczne w NAFLD jest bardzo ograniczone, nie ma leków zatwierdzonych przez Food and Drug Administration do jej terapii. Zaleca się głównie modyfikację stylu życia, niskokaloryczną dietę oraz umiarkowany wys...