Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Choroba refluksowa a ciąża

dr n. med. Anna Pietrzak

Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Klinika Gastroenterologii Onkologicznej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Pietrzak
Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, ul. Marymoncka 99/103, 01-813 Warszawa

  • Występowanie charakterystycznych objawów klinicznych oraz dobra reakcja na leczenie to podstawa rozpoznania choroby refluksowej u kobiet w ciąży
  • Wskazania do gastroskopii w ciąży są mocno ograniczone
  • Podstawę leczenia stanowi modyfikacja diety oraz stylu życia, a w przypadku ich nieskuteczności konieczna jest farmakoterapia z zastosowaniem leków zobojętniających, a następnie hamujących wydzielanie kwasu solnego

Fizjologiczne zmiany w ciąży zwiększające ryzyko refluksu

W trakcie ciąży dochodzi do wielu adaptacyjnych zmian w ciele kobiety. Choć uważa się je za fizjologiczne, to jednak wiążą się z większym niż w populacji ogólnej ryzykiem występowania niektórych objawów1. Swoje implikacje mają także anatomiczne zmiany związane ze wzrostem płodu, powiększaniem się macicy i przemieszczaniem narządów oraz organów jamy brzusznej i miednicy. Do najważniejszych zmian w górnym odcinku przewodu pokarmowego związanych z ciążą należą:

  • zależna od zwiększonej produkcji progesteronu relaksacja mięśni gładkich, m.in.: nieprawidłowa motoryka przełyku, zmniejszenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, zmniejszenie czynności motorycznej żołądka (przy zachowanym czasie opróżniania żołądkowego)2
  • związane z większym ciśnieniem wewnątrzbrzusznym wyższe ustawienie kopuł przepony prowadzące do przesunięcia rozworu przełykowego, zmiany położenia żołądka i jelit, rozwarcie kąta Hisa
  • zmiany pH soku żołądkowego (całkowita produkcja kwasu solnego maleje [II i III trymestr] mimo zwiększonego wydzielania gastryny łożyskowej, co może prowadzić do przejściowego zmniejszenia pH w I trymestrze ciąży).


Zmiany te tłumaczą dużą częstość występowania choroby refluksowej w ciąży (GERD – gastroesophageal reflux disease)3.

Epidemiologia

GERD jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Szacuje się, że występuje u 10-20% populacji w krajach rozwiniętych. U ciężarnych stwierdza się ją w 40-80% przypadków zależnie od czynników ryzyka, takich jak: szerokość geograficzna, w...

Objawowa choroba refluksowa przełyku

Objawy choroby refluksowej w ciąży nie różnią się od tych w populacji ogólnej (tab. 1). Zgaga, czyli uczucie pieczenia, palenia za mostkiem i odbijanie, jest najczęstsza. Może występować po posiłku, szczególnie obfitym, czy przy zmianie pozycji ci...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznawanie (wskazania do endoskopii w ciąży)

Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi w różnych grupach chorych, w tym u ciężarnych, chorobę refluksową rozpoznaje się na podstawie typowych objawów klinicznych i dobrej reakcji na leczenie [...]

Leczenie

Leczenie choroby refluksowej w ciąży zależy od stopnia nasilenia dolegliwości. Łagodne objawy najczęściej ustępują po modyfikacjach dietetycznych i stylu życia. Do podstawowych należą: [...]

Do góry