Laryngologia
Przyczyny krwawień z nosa
lek. Dorota Kuryga
dr hab. n. med., prof. CMKP Artur Niedzielski
- Podział krwawień z nosa m.in. ze względu na etiologię, miejsce uszkodzenia naczyń krwionośnych i częstotliwość występowania
- Omówienie najczęstszych sytuacji, w których może dojść do krwawienia z nosa
- Leki, których stosowanie może skutkować wystąpieniem krwawień z nosa
Krwawienia z nosa (łac. epistaxis) stanowią istotny problem praktyki laryngologicznej, gdyż plasują się za infekcjami górnych dróg oddechowych oraz urazami głowy i szyi jako jedna z najczęstszych przyczyn ostrodyżurowych zgłoszeń do laryngologicznej izby przyjęć. Problem występuje głównie wśród populacji dzieci między 2 a 10 r.ż., a drugi szczyt zapadalności przypada między 45 a 80 r.ż. U około 60% populacji przynajmniej raz w życiu wystąpił jednorazowy epizod krwawienia z nosa1. Ze względu na ochronną rolę estrogenów u kobiet do 49 r.ż. krwawienia z nosa częściej spotykane są u mężczyzn, a potem z równą częstotliwością u obu płci2. Choć tylko 10% tych incydentów wymaga specjalistycznego zaopatrzenia, to w przypadku znacznego nasilenia stanowią one stan bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego nie mogą być bagatelizowane ani przez samego pacjenta, ani przez lekarza pierwszego kontaktu.
Krwawienia z nosa wiążą się uwarunkowaniem fizjologicznym błony śluzowej nosa – jest ona bogato unaczyniona siecią drobnych powierzchownych naczyń przegrody nosa i małżowin nosowych ze względu na funkcje, jakie pełnią jamy nosowe. W nich dochodzi do oczyszczania i nawilżania powietrza wdychanego nosem, a ponadto do jego ogrzania, za co właśnie odpowiada pracująca na zasadzie wymiennika ciepła gęsta sieć naczyń krwionośnych.
Krwawienia z nosa można podzielić zasadniczo na 2 kategorie:
- pierwotne (idiopatyczne, samoistne)
- wtórne (jako objaw innych schorzeń lub stanów).
Inne podziały mogą uwzględniać:
- etiologię
- przyczyna miejscowa, np. nowotwory, perforacje przegrody
- krwawienia występujące w przebiegu chorób/zaburzeń ogólnoustrojowych, np. ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
- miejsce uszkodzonych naczyń krwionośnych
- przednie (wyciek krwi przez nozdrza przednie): z okolicy splotu Kiesselbacha (przedniej części przegrody nosa) bądź z małżowin nosowych, przedsionka nosa
- tylne (spływanie krwi po tylnej ścianie gardła): zazwyczaj z tętnic większego kalibru niż tętnica klinowo-podniebienna
- częstotliwość występowania
- incydentalne jednorazowe, np. z powodu ciała obcego, urazu
- nawracające, np. na skutek choroby Rendu-Oslera-Webera, terapii przeciwkrzepliwej
- intensywność krwawienia
- lekkie – niewymagające hospitalizacji
- ciężkie – wymagające hospitalizacji i monitorowania parametrów życiowych pacjenta.
