Chirurgia naczyniowa
Chromanie przestankowe – możliwości leczenia nieinwazyjnego
dr hab. n. med. Krzysztof Bojakowski, prof. CMKP
- Omówienie postępowania u pacjentów z chromaniem przestankowym na podstawie zaleceń amerykańskich (ACC/AHA) i europejskich (ESC/ESVS)
- Nadzorowany trening marszowy jako istotny element leczenia nieinwazyjnego
- Rola farmakoterapii w redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego, progresji niedokrwienia kończyny dolnej i jej wpływ na wydłużenie dystansu chromania
Chromanie przestankowe to bóle mięśni kończyn dolnych pojawiające się po określonym wysiłku, a ustępujące w spoczynku. Jest to dość wczesny objaw przewlekłego niedokrwienia kończyny, wyprzedzający bóle spoczynkowe i martwicę. Niedokrwienie kończyn dolnych jest skutkiem zwężenia lub niedrożności tętnic doprowadzających krew. Najczęściej takie zmiany są spowodowane przez miażdżycę, znacznie rzadziej dochodzi do nich w wyniku zmian pourazowych, zatorów i innych chorób naczyniowych.
Do poznanych czynników ryzyka miażdżycy tętnic kończyn dolnych należą:
- podeszły wiek (>65 lat)
- cukrzyca
- nikotynizm
- hiperlipidemia
- nadciśnienie tętnicze
- współistniejąca miażdżyca innych tętnic (np. wieńcowych, szyjnych)
- dodatni wywiad rodzinny.
Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych stanowi istotne ograniczenie aktywności fizycznej i jakości życia chorego. Dodatkowo wiąże się ze znacznym ryzykiem wystąpienia powikłań układu krążenia. U ponad połowy chorych z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych współistnieje miażdżyca tętnic wieńcowych lub dogłowowych, co wpływa na ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego lub niedokrwienia mózgu. Ocenia się, że u pacjentów z miażdżycą tętnic kończyn dolnych ryzyko wystąpienia incydentów wieńcowych i udarów jest trzykrotnie większe w porównaniu z osobami bez chorób tętnic kończyn dolnych. Co więcej, istnieją dane wskazujące, że w ciągu roku ryzyko zgonu wywołanego chorobami układu krążenia jest większe u osób z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych niż u pacjentów z miażdżycą tętnic wieńcowych1. Dodatkowo u osób z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych w porównaniu z pacjentami z chorobą wieńcową niemal dwa razy częściej współwystępuje cukrzyca i ponad sześć razy częściej schyłkowa niewydolność nerek2. Natomiast u mniejszej liczby chorych z chromaniem (5-10%) rozwija się bardziej zaawansowane niedokrwienie kończyny zagrażające jej żywotności, które wymaga interwencji zabiegowych.
Leczenie
Leczenie chorych z chromaniem kończyn dolnych obejmuje leczenie zachowawcze i inwazyjne. Stosowanie leczenia inwazyjnego – wewnątrznaczyniowego lub klasycznego – zarezerwowane jest dla najbardziej zaawansowanych postaci niedokrwienia, które w spos...
