Kłębuszkowe zapalenie nerek (KZN) to choroba nerek, która zaczyna się od uszkodzenia kłębuszków, a następnie może obejmować inne struktury tego narządu. Choroba może być pierwotna (zaczyna się w kłębuszkach) bądź wtórna, np. w przebiegu chorób układowych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy lub układowe zapalenie naczyń (vasculitis). Zmiany histopatologiczne w nerkach mogą być ogniskowe (dotyczą tylko niektórych kłębuszków) lub rozlane (obejmują większość kłębuszków), a ich nasilenie różne; mogą obejmować część kłębuszka (zmiany segmentowe) lub jego całość (zmiany globalne). Zmiany mogą dotyczyć rozplemu komórek (zmiany proliferacyjne) lub nieodwracalnego stwardnienia kłębuszków. Na gwałtowny przebieg i złe rokowanie wskazują zewnątrzwłośniczkowe zmiany, obejmujące pękanie błony podstawnej kłębuszka i wtórny rozplem komórek torebki Bowmana, z tworzeniem półksiężyców uciskających kłębuszek z zewnątrz (podostre i gwałtownie postępujące KZN). Źle rokują zmiany martwicze w kłębuszku oraz towarzyszące chorobie włóknienie tkanki śródmiąższowej nerki. Z wymienionych powodów KZN może mieć gwałtowny przebieg i prowadzić do całkowitego zniszczenia miąższu nerek w ciągu kilku tygodni (gwałtownie postępujące KZN) albo powodować niewielki białkomocz lub/i krwinkomocz bez wpływu na funkcję wydalniczą nerek przez całe lata¹.

Nie wszystkie choroby kłębuszków mają etiologię zapalną, więc w przypadku niezapalnych (lub niepewności) używa się określenia „glomerulopatia” lub „nefropatia”². Jest ono szersze niż „kłębuszkowe zapalenie nerek” i obejmuje np. nefropatię cukrzycową, amyloidozę, choroby genetyczne, wynikający z nieprawidłowej struktury kolagenu błony podstawnej zespół Alporta (z głuchotą i zmianami ocznymi) i inne, często niedokładnie określone uszkodzenie kłębuszków nerkowych. Kłębuszkowe zapalenie nerek może się nakładać na istniejącą glomerulopatię, np. u pacjenta z nefropatią cukrzycową. Najczęstsze są przewlekłe glomerulopatie pierwotne (nefropatia IgA, nefropatia błoniasta, choroba ze zmianami minimalnymi oraz ogniskowe i segmentowe stwardnienie kłębuszków) lub wtórne (nefropatia cukrzycowa i amyloidoza). Rzadsze, ale niebezpieczne i wymagające natychmiastowej diagnostyki (m.in. biopsji) są gwałtownie postępujące KZN i vasculitis. Przebiegają one z szybką redukcją współczynnika przesączania kłębuszkowego (GFR – glomerular filtration rate), prowadząc do zwłóknienia nerki w ciągu kilku tygodni. Poinfekcyjne (np. popaciorkowcowe ostre zapalenie nerek) mają ostry przebieg, ale zwykle kończą się samowyleczeniem.