Geriatria
Dysfagia u osób w podeszłym wieku
dr hab. n. med. Bożena Wiskirska-Woźnica
- Pierwsze niepokojące objawy zaburzeń połykania u osób w podeszłym wieku
- Przedstawienie podstawowych ćwiczeń kompensacyjnych i konieczności utrzymywania odpowiedniej pozycji podczas spożywania posiłków
- Omówienie postępowania dietetycznego, które należy zlecić osobom starszym
Dane demograficzne zgodne z raportem „An Aging World: 2015” przewidują, że odsetek osób starszych >65 r.ż. wzrośnie do 2050 r. do prawie 1,6 mld osób, tj. będzie stanowił 16% światowej populacji. Obecnie jest to prawie o połowę mniej, bo 8,5% (617 mln). W szczególności gwałtownie starzeje się społeczeństwo europejskie. Dane Eurostatu z 2016 r. mówią, że w 1960 r. osoby starsze stanowiły 10% ludności Europy, a w 2017 r. 20% (w Polsce odpowiednio 6% i 17%). Natomiast za 35 lat liczba osób starszych w Unii Europejskiej wzrośnie do 30%, tj.135 mln osób osiągnie wiek ≥65 lat. Najnowsze dane Eurostatu (2018) podają, że w 2018 r. prawie jedna piąta (19%) populacji Unii Europejskiej miała ≥65 lat, natomiast odsetek osób w wieku ≥80 lat do 2100 r. prawdopodobnie wzrośnie ponaddwukrotnie i osiągnie 14,6% całej populacji. 30 lat temu nasz kontynent nazwano podstarzałą Europą, dzisiaj uważa się, że Europa jest starcem świata, a Polacy należą do najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie. Wydłużenie czasu życia to niewątpliwie duże osiągnięcie cywilizacyjne, ale jednocześnie konieczność sprostania wielu wyzwaniom, które wiążą się z zapewnieniem osobom starszym dobrej opieki, również medycznej, w szczególności długoterminowej.
Proces starzenia się jest nieodwracalny i zachodzi u wszystkich, niemniej nie przebiega jednakowo i nie wszyscy w taki sam sposób odczuwają dolegliwości związane z wiekiem. W procesie starzenia obserwuje się indywidualne różnice. Proces ten dotyczy wszystkich narządów, ale pod wpływem czynników zewnętrznych, trybu życia i chorób współistniejących nie starzeją się one tak samo i w jednakowym tempie. W procesie starzenia się pewna liczba funkcji życiowych pozostaje niezmieniona, część jednak się pogarsza. Należy też pamiętać, że pojawiają się pewne mechanizmy kompensacyjne, choć nie zawsze wystarczające i dlatego wymagające wzmocnienia w postaci zabiegów rehabilitacyjno-leczniczych.
Patogeneza
Połykanie jest naturalną czynnością, która stanowi dość złożoną funkcję struktur mięśniowych górnego odcinka przewodu pokarmowego wykonywaną pod kontrolą ośrodkowego układu nerwowego. Ten przebieg zjawisk aktu połykania odbywający się w odpowiedniej kolejności jest zwykle dzielony na dwie fazy – ustno-gardłową i przełykową.
