BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Temat numeru
Biegunka podróżnych
dr n. med., mgr prawa Marta Rorat1,3,4
lek. Jakub Zelig2
- Czynniki ryzyka wystąpienia biegunki podróżnych i metody prewencji (dieta, chemioprofilaktyka, szczepienia)
- Najczęściej występujące objawy kliniczne i możliwe powikłania (m.in. biegunka wodnista, krwista, zespół jelita drażliwego)
- Zasady diagnostyki i postępowania terapeutycznego
Biegunka należy do najczęstszych i najbardziej przewidywalnych problemów zdrowotnych osób podróżujących. Prawdopodobieństwo zachorowania zależy głównie od miejsca docelowego, pory roku, warunków podróży i czasu jej trwania1. Szacuje się, że ryzyko zachorowania podczas 2-tygodniowej podróży wynosi 10-40%2. Rocznie na świecie na biegunkę podróżnych zapada ok. 40 mln osób. Schorzenie dotyczy zazwyczaj podróżujących z krajów rozwiniętych do rejonów o niskim lub średnim dochodzie, zwłaszcza do obszarów tropikalnych i subtropikalnych3. Bakterie stanowią do 90% wszystkich przypadków biegunki podróżnych o zidentyfikowanym czynniku etiologicznym. Z punktu widzenia zdrowia publicznego osoby podróżujące stanowią istotny wektor transmisji nowych i wielolekoopornych enteropatogenów3.
Tradycyjne zalecenia, aby spożywać pokarmy ugotowane, usmażone i obrane (albo o nich zapomnieć), nie są wystarczające, by uniknąć zachorowania. Nieprzestrzeganie higieny w lokalnych restauracjach i na straganach należy do najistotniejszych czynników ryzyka1. Choć w większości przypadków biegunka podróżnych ma charakter samoograniczający, może powodować wiele niepożądanych konsekwencji, w tym utratę czasu i okazji do zwiedzania, konieczność zmiany planów/trasy, korzystania z lokalnej opieki medycznej, a nawet hospitalizacji2,4. U około 10% osób może dojść do rozwoju powikłań w postaci przetrwałej biegunki lub poinfekcyjnego zespołu jelita drażliwego5. W ostatnim czasie zmieniły się zalecenia dotyczące zarówno profilaktyki, jak i leczenia biegunki podróżnych4-6. Pacjenci mogą odnieść korzyści ze specjalistycznych konsultacji przed podróżą w związku z edukacją dotyczącą zasad postępowania z wodą i żywnością, szczepień ochronnych czy samoleczenia biegunki. Postępowanie terapeutyczne zależy od stopnia nasilenia objawów, co należy przedyskutować z pacjentem3,7.
Definicje
Biegunka podróżnych (klasyczna definicja) rozpoznawana jest w trakcie podróży lub tuż po jej zakończeniu (do 10-14 dni), gdy chory oddaje 3 lub więcej luźnych/nieuformowanych stolców w ciągu doby (albo więcej niż normalnie) bądź gdy występuje co najmniej 1 luźny stolec na dobę wraz z towarzyszącymi objawami, takimi jak: krew w stolcu, skurcze lub ból brzucha, nudności, wymioty, gorączka1,5.