Diabetologia
Prewencja pierwotna i wczesne rozpoznanie cukrzycy
dr hab. n. med. Edyta Sutkowska
- Wpływ wychowania i kształtowania zachowań prozdrowotnych na prewencję cukrzycy (edukacja w szkole i placówkach ochrony zdrowia, rola mediów, oddziaływanie rodziny, opieka nad pacjentkami w okresie prekoncepcyjnym)
- Omówienie wyników badań oceniających korzyści ze stosowania różnych interwencji w zakresie redukcji ryzyka cukrzycy
- Wskazanie działań skierowanych na poszukiwanie metod umożliwiających zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 1
Prewencja pierwotna oznacza działania podejmowane, zanim wystąpi choroba. W zaburzeniach gospodarki cukrowej, w których zasadniczym problemem jest insulinooporność, większość czynników ryzyka można modyfikować, co zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy, a ponadto zwykle przynosi dodatkowe korzyści pacjentowi, np. w zakresie układu sercowo-naczyniowego. W przypadku cukrzycy o charakterze zaburzeń autoimmunologicznych metody prewencji pierwotnej pozostają w sferze badań klinicznych, co wynika nie tylko z ich niesatysfakcjonującej skuteczności, lecz także działań niepożądanych. Zakrojone na szeroką skalę badania kliniczne dają jednak i w tej chorobie nadzieję na wczesne interwencje w grupie pacjentów wysokiego ryzyka lub tych, u których choroba rozpoczęła się niedawno.
Typy cukrzycy
Rozróżniamy 4 typy cukrzycy:
- cukrzycę typu 1 (DMt1 – diabetes mellitus type 1), dawniej zwaną insulinozależną
- cukrzycę typu 2 (DMt2 – diabetes mellitus type 2), dawniej zwaną insulinoniezależną
- cukrzycę o znanej etiologii
- cukrzycę ciążową (GDM – gestational diabetes mellitus)1.
Cukrzyca typu 1 i 2 oraz w większości cukrzyca o znanej etiologii to choroby przewlekłe, co oznacza konieczność ich leczenia oraz zapobieganie powikłaniom, które może spowodować ta choroba, przez całe życie pacjenta. Cukrzyca ciążowa jest w zasadzie stanem przejściowym, który niezwykle rzadko przedłuża się i po porodzie pozostaje najczęściej jako cukrzyca typu 2. Zaburzenie to stanowi jednak istotne ostrzeżenie dla matki, że ryzyko wystąpienia w przyszłości trwałych zaburzeń gospodarki glukozowej jest u niej zwiększone.
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju cukrzycy
Według szacunków International Diabetes Federation (IDF) na świecie żyją 463 miliony osób z cukrzycą, przy czym absolutnie dominuje cukrzyca typu 2. Dla choroby tej zidentyfikowano udział wielu czynników ryzyka, niezmiennie jednak uważa się, że na...
Kształtowanie zachowań prozdrowotnych na różnych etapach życia
Takie działania nazywane są prewencją pierwotną. Ta prewencja może mieć różny wymiar – w przypadku osoby otyłej ze stanem przedcukrzycowym zalecenie aktywności fizycznej i stosowanie zmodyfikowanej diety będzie stanowiło prewencję pierwotną cukrzy...
