Geriatria
Astma u osób w podeszłym wieku
dr hab. n. med. prof. nadzw. Krzysztof Kuziemski
- Charakterystyka astmy występującej u osób w starszym wieku
- Istotna rola diagnostyki różnicowej astmy ze względu na podobieństwo objawów występujących w chorobach współistniejących, częstych w tej grupie wiekowej
- Metody leczenia astmy u pacjentów >65 r.ż. na podstawie wytycznych GINA 2020
Zgodnie z definicją Global Initiative for Asthma (GINA) astma to heterogenna choroba, zwykle związana z przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, charakteryzująca się zespołem objawów ze strony układu oddechowego, takich jak: świsty, duszności, ucisk w klatce piersiowej i kaszel, zmieniających się w czasie, o różnym nasileniu, którym towarzyszy zmienna obturacja dróg oddechowych. Ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe jest spowodowane przez skurcz mięśni gładkich i obrzęk błony śluzowej oskrzeli, tworzenie czopów śluzowych, a z biegiem czasu także przez przebudowę ściany oskrzeli (remodeling)1. Zazwyczaj rozwój astmy rozpoczyna się w wieku dziecięcym (astma o wczesnym początku), jednak może również wystąpić w wieku starszym, tj. u osób >65 r.ż. (astma o późnym początku). Według dostępnych danych astma występuje z podobną częstością w każdej grupie wiekowej. W badaniach obserwacyjnych wykazano, że odsetek nowych rozpoznań astmy oraz jej charakterystycznych objawów, tj. duszności, świszczącego oddechu, nadmiernej produkcji wydzieliny w drogach oddechowych, w różnych grupach wiekowych jest podobny (ryc. 1 i 2)2.
Astma niezależnie od wieku może być dobrze kontrolowana, ale nie można jej wyleczyć. U osób starszych odmienny przebieg astmy może wynikać z objawów starzenia się układu oddechowego i nakładania się innych schorzeń, w szczególności sercowo-naczyniowych, a u osób palących tytoń ze współistnienia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)3.
Zmiany fizjologii układu oddechowego u osób starszych
Testy oceniające funkcję płuc
Wraz z wiekiem dochodzi do niekorzystnych zmian w obrębie układu kostno-stawowego klatki piersiowej. Zmiany dotyczą również osłabienia mięśni oddechowych oraz zaburzeń funkcji płuc. Do najważniejszych należy zaliczyć:
- zwiększenie wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej
- wapnienie części chrzęstnych żeber, pogłębienie fizjologicznej kifozy piersiowej
- rozwój osteoporozy, co skutkuje możliwością złamania żeber (np. kaszlowe złamania żeber)
- osłabienie kurczliwości przepony oraz siły mięśni międzyżebrowych.
Starzenie się układu oddechowego wraz z obniżeniem ruchomości klatki piersiowej oraz osłabieniem siły mięśni oddechowych prowadzi do ujawnienia się zaburzeń wentylacyjnych w badaniach czynnościowych układu oddechowego. Stopniowo zmniejsza się elas...
