Ortopedia i traumatologia
Bolesny bark
prof. dr hab. n. med. Artur Pupka
- Omówienie wewnątrz- i zewnątrzbarkowych przyczyn rozwoju bolesnego barku
- Rola badań obrazowych w diagnostyce zaburzeń zlokalizowanych w obrębie barku
- Metody postępowania terapeutycznego (farmakoterapia, fizykoterapia, leczenie operacyjne)
Bolesny bark to zespół objawów powodujących dolegliwości i ograniczenie funkcji barku1-3. Źródłem problemu może być wiele schorzeń, których w pierwszym etapie nie rozpoznaje się precyzyjnie. Jest to rozpoznanie robocze. Zespół bolesnego barku stanowi bardzo częstą przyczynę wizyty pacjenta w poradni lekarza rodzinnego oraz konsultacji ortopedycznej. Zwykle występuje u osób po 40 r.ż. Wśród najczęstszych przyczyn znajdują się: urazy, zmiany przeciążeniowe i choroba zwyrodnieniowa. W wymienionych sytuacjach patologia obejmuje takie struktury, jak: mięśnie, chrząstkę stawową, więzadła i torebkę stawową, które są ściśle związane z wykonywaniem ruchu. Charakterystyczną cechą bolesnego barku jest ból nasilający się w nocy, niepozwalający spać na chorej stronie, wybudzający pacjenta ze snu. Diagnozując przyczynę bólu barku, trzeba pamiętać również o bólu rzutowanym, który nie jest spowodowany zmianami występującymi w okolicy barku. W różnicowaniu takiej patologii pomocne są wywiad chorobowy i badanie kliniczne, które wskazują, czy ból nasila się podczas ruchu – jeśli tak, najprawdopodobniej mamy do czynienia z chorobą barku, a jeśli nie, możliwe, że przyczyna leży poza obręczą barkową. Istotne jest, żeby chorego jak najszybciej po wystąpieniu objawów prawidłowo zdiagnozować i skutecznie leczyć. To pozwoli skrócić okres terapii i niedyspozycji w jego życiu społecznym oraz zawodowym. Celem terapii jest zniesienie dolegliwości bólowych i przywrócenie prawidłowej funkcji barku1-3.
Anatomia i fizjologia stawu barkowego
Staw ramienny (articulatio humeri) łączy kończynę górną z obręczą barkową. Główkę stawową tworzy głowa kości ramiennej, a panewkę wydrążenie stawowe oraz obrąbek stawowy łopatki. Dzięki obrąbkowi stawowemu zwiększana jest powierzchnia stawowa panewki, czego następstwem jest większy zakres ruchów ramienia. Staw ramienny nie ma ograniczeń więzadłowych, a od uszkodzeń chronią go mięśnie. Torebkę stawową wzmacniają więzadło kruczo-ramienne i więzadła obrąbkowo-ramienne (górne, środkowe, dolne). Ruchy odbywają się w trzech płaszczyznach:
- zgięcie i prostowanie
- odwodzenie i przywodzenie
- ruchy obrotowe ramienia do wewnątrz i na zewnątrz.
Zarówno zgięcie, jak i odwodzenie w stawie ramiennym zachodzi tylko do płaszczyzny poziomej. Możliwość uniesienia ramienia ponad płaszczyznę poziomą to efekt pracy stawów – mostkowo-obojczykowego i barkowo-obojczykowego. Za odwodzenie w stawie bar...
