Chrząstka stawowa zbudowana jest głównie z wody (65-80% składu), chondrocytów, sieci włókien kolagenowych (szczególnie kolagen typu II), proteoglikanów oraz składników mineralnych. Nie posiada unerwienia, naczyń krwionośnych ani limfatycznych, zatem jej odżywianie odbywa się głównie poprzez dyfuzję od strony jamy stawu (z płynu stawowego), a przepływ płynu stawowego jest determinowany przez ruch i obciążenie. Destrukcja chrząstki stawowej (chondromalacja określana jako patologiczne scieńczenie chrząstki z jej fragmentacją) obejmuje wszystkie stawy, ale najczęściej dotyczy stawów kolanowych, biodrowych i drobnych rąk. Prowadzi ona do erozji chrząstki, pojawienia się szczelin, włóknienia oraz zwyrodnienia. W większości przypadków do chondromalacji dochodzi w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS) i po urazach. W porównaniu z poprzednimi dekadami obserwowany jest wzrost zachorowań na ChZS ze względu na coraz większy odsetek osób otyłych i starzenie się społeczeństwa. Stanowi to niezmiernie istotny problem, gdyż zmiany zwyrodnieniowe są główną przyczyną przewlekłego bólu, niepełnosprawności oraz generują duże koszty leczenia.

Choroba zwyrodnieniowa wielostawowa jako główna przyczyna chondromalacji

Uważa się, że ChZS jest wynikiem działania czynników mechanicznych i biologicznych, które skutkują destabilizacją procesów degradacji oraz odbudowy chrząstki stawowej i podchrzęstnej warstwy kości. Zmiany chorobowe obejmują wszystkie tkanki stawu i prowadzą do rozmiękania, włóknienia, owrzodzeń i ubytku chrząstki stawowej oraz stwardnienia i zagęszczenia podchrzęstnej tkanki kostnej, a także do powstawania osteofitów i torbielek podchrzęstnych¹. Główne objawy kliniczne ChZS to:

• ból w czasie ruchu
• sztywność poranna stawów trwająca <30 min
• ograniczenie zakresu ruchomości stawów
• wyczuwalne trzeszczenia podczas ruchu
• tkliwość oraz zniekształcenie i poszerzenie obrysów stawów.

Zgodnie z zaleceniami European League Against Rheu­matism (EULAR) rozpoznanie ChZS powinno się opierać na badaniu przedmiotowym i podmiotowym2. Badanie obrazowe jest zalecane jedynie przy objawach nietypowych w celu potwierdzenia i/lub ustalenia r...

Czynnikami predysponującymi do ChZS są między innymi: