Prawo dla lekarza
Teleporady w świetle prawa. Jak powinien zachować się lekarz?
r. pr. Jacek Harasimowicz
- Przepisy prawa regulujące możliwość prowadzenia konsultacji lekarskich w formie teleporad
- Obowiązki ciążące na lekarzu, który udziela porad zdalnie, i możliwe konsekwencje w przypadku naruszenia prawa
- Przetwarzanie i ochrona danych medycznych w związku z przepisami RODO
Teleporady w kontekście prawnym
Podstawa prawna udzielania teleporad
Za punkt wyjścia rozważań na temat teleporad należy przyjąć zdefiniowanie telemedycyny in genere. Termin „telemedycyna” powstał z połączenia łacińskiego słowa „medicina”, określającego sztukę rozpoznawania i leczenia chorób, oraz wywodzącego się z języka greckiego przedrostka „tele”, oznaczającego „na odległość”1. W związku z powyższym termin ten należy rozumieć jako sprawowanie opieki zdrowotnej w sposób zdalny. W 2010 r. definicję telemedycyny przedstawili eksperci World Health Organization, określając ją jako „świadczenie usług opieki zdrowotnej, w której kluczową rolę odgrywa rozłączność miejsca, przez wszystkie osoby wykonujące zawody medyczne, przy wykorzystaniu ICT (technologii informacyjno-komunikacyjnych) służących wymianie istotnych informacji w celach diagnostycznych, leczniczych oraz zapobiegania chorobom i urazom, prowadzenia badań i ich oceny, zapewnienia, kontynuacji kształcenia pracowników służby zdrowia, czyli w celu poprawy zdrowia jednostek oraz tworzenia nowych społeczności”2.
W polskim porządku prawnym dla określenia dopuszczalności udzielania teleporad kluczowy jest art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (u.d.l.), który wskazuje: „Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności”.
W tym miejscu nasuwa się pytanie: czy teleporady również zostały objęte dyspozycją art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej? Z odpowiedzią przychodzi ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty, która w art. 2 określa, iż „wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich”. Wśród kilku przykładowo wymienionych rodzajów czynności należących do kategorii wykonywania zawodu lekarza wskazano wprost udzielanie porad lekarskich jako odrębny typ świadczenia. Wobec powyższego należy przyjąć, iż porada lekarska jest świadczeniem zdrowotnym i co do zasady może być udzielana za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.
