Postępowanie diagnostyczno-lecznicze w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) nie jest dowolne. Istnieją zalecenia międzynarodowych towarzystw naukowych oraz wytyczne krajowe, które stanowią podstawę postępowania dla lekarzy zarówno pierwszego kontaktu, jak i specjalistów. Wytyczne Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD)¹ są jednym z kluczowych dokumentów. Do głównych zalet GOLD należy szeroki zakres opracowania, przejrzystość oraz wykorzystanie obserwacji ujętych w bogatej aktualnej literaturze. Wytyczne GOLD są corocznie modyfikowane, co stanowi ich dodatkową wartość. Aktualizacje te wynikają z obserwacji i badań klinicznych, które są podstawą do modyfikacji zasad leczenia i postępowania w chorobie. W obecnej edycji GOLD 2020 autorzy dokonali zmian i uwydatnili zagadnienia związane z zapobieganiem chorobie, leczeniem zaostrzeń i sposobami leczenia niefarmakologicznego. Poprzednio przedstawialiśmy zasady leczenia POChP² oraz postępowanie w POChP w świetle zaleceń innego dokumentu – The National Institute for Health and Care Excellence (NICE)³.

Wytyczne GOLD podzielone są na rozdziały poświęcone kolejno: definicji, patogenezie i danym epidemiologicznym, zasadom rozpoznawania, prewencji i prowadzenia chorych, leczenia w okresie stabilnym, postępowania w zaostrzeniach i na końcu POChP w kontekście chorób współistniejących.

Definicja

W definicji POChP podkreślono, że jest to choroba heterogenna, a właściwie zespół chorobowy związany z przetrwałymi objawami ze strony układu oddechowego i ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe i/lub z zaburzeniami struktury oskrzeli oraz pęcherzyków płucnych. Zmiany chorobowe wynikają z narażenia na szkodliwe czynniki zewnętrzne, które nakładają się na zmiany osobnicze, w tym nieprawidłowy rozwój płuc. Na chorobowość i śmiertelność w POChP mogą znacząco wpływać choroby współistniejące. Zwrócono uwagę na znaczenie patogenetyczne rozedmy bez obturacji dróg oddechowych. Dodano również znaczenie kolonizacji Pseudomonas aeruginosa u chorych z POChP jako czynnika ryzyka zaostrzeń i śmiertelności. Wyraźnie podkreślono związek występowania POChP ze zwiększonym poziomem pyłów zawieszonych. Wskazano na znaczenie poprawy jakości stosowanego opału w pomieszczeniach w prewencji choroby. U znacznej populacji, szczególnie kobiet, w krajach rozwiniętych występowanie POChP ma związek z zanieczyszczeniem powietrza wewnętrznego w wyniku spalania biomasy.