Temat numeru
Choroba wieńcowa u kobiet
lek. Marcin Dobrowolski1
prof. dr hab. n. med. Rafał Dąbrowski2
- Wskazanie cech charakterystycznych choroby wieńcowej występującej u kobiet
- Omówienie procesu diagnostycznego w przypadku podejrzenia choroby wieńcowej (badania nieinwazyjne i inwazyjne) i sposobów leczenia
- Występowanie choroby wieńcowej u młodych kobiet oraz u ciężarnych
Temat wpływu płci na obraz patofizjologiczny i kliniczny choroby wieńcowej (CAD – coronary artery disease) jest od lat dyskutowany i tak pozostanie. Z powodu niższej liczebności kobiet w badaniach klinicznych (<30%) istnieją luki w dowodach, ponieważ nie przeprowadzano badań z randomizacją oceniających różnice w zakresie płci. Biorąc pod uwagę różnice w obrazie klinicznym i praktyce medycznej, u kobiet wskazuje się m.in. na: większą wrażliwość na szkodliwe działanie czynników ryzyka (np. palenie tytoniu, cukrzyca) i łatwiejsze narażenie na dysfunkcję komórek śródbłonka, mniejszą średnicę tętnic wieńcowych, nietypowe objawy (błędy w rozpoznaniu różnicowym), rzadsze kierowanie na konsultacje kardiologiczne, nietypowe reakcje na leki i interwencyjne metody terapii oraz rzadsze stosowanie optymalnego leczenia (postępowanie mniej agresywne) w porównaniu z mężczyznami.
Zagadnienia epidemiologiczne
Choroby sercowo-naczyniowe (CVD – cardiovascular diseases) wciąż pozostają główną przyczyną zgonów wśród kobiet i mężczyzn: w Europie to 55% zgonów kobiet (16% – nowotwory) i 43% mężczyzn. Z powodu CVD każdego roku umiera ponad 4 mln osób, co stanowi 45% wszystkich zgonów. Śmiertelność z powodu CVD jest wyższa u kobiet (2,2 mln) niż mężczyzn (1,8 mln)1,2. Według danych Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) z 2011 r. śmiertelność w krajach europejskich z powodu zawałów serca u kobiet wynosiła od 50/100 000 (Francja) do 524/100 000 (Rosja). W Polsce według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w 2019 r. odnotowano 78 600 zawałów, z czego 36% u kobiet. W latach 2014-19 liczba pacjentów z zawałem serca wzrosła o 8%. Ostre zespoły wieńcowe (ACS – acute coronary syndromes) występują trzy do czterech razy częściej u mężczyzn niż u kobiet w wieku <60 lat, ale po 75 r.ż. kobiety stanowią większość pacjentów. Wraz z oczekiwanym wzrostem średniego czasu trwania życia zachorowalność na chorobę wieńcową, także u kobiet, będzie się zwiększać.
Główne czynniki ryzyka choroby wieńcowej u kobiet
Tradycyjne czynniki ryzyka CAD są tak samo groźne w perspektywie wystąpienia choroby u kobiet i mężczyzn. Wskazuje się, że kobiety zaczynają chorować średnio 7-10 lat później, a zawał serca występuje u nich 20 lat później niż u mężczyzn. Po menopauzie te proporcje ulegają wyrównaniu3,4.
