Układ chłonny gardła (pierścień Waldeyera) składa się z:

• migdałków podniebiennych zlokalizowanych w gardle środkowym
• migdałka gardłowego mieszczącego się w części nosowej gardła
• migdałków trąbkowych leżących w okolicy ujścia trąbek słuchowych nosogardła
• migdałka językowego znajdującego się na nasadzie języka, a także tzw. pasm bocznych i licznych grudek chłonnych, które obserwuje się w obrębie błony śluzowej gardła.

Tkanka chłonna jest ważna w rozwoju miejscowej odporności i po stymulacji różnymi antygenami (wirusy, bakterie, grzyby) stanowi źródło komórek odpornościowych biorących udział w odpowiedzi immunologicznej w obrębie błony śluzowej dróg oddechowych. Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych to ogólne określenie zapalenia struktur gardła, w tym migdałków podniebiennych, często stosowane jako synonim ostrego zapalenia migdałków podniebiennych.

Epidemiologia

Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza rodzinnego. W Stanach Zjednoczonych z jego powodu odbywa się ok. 200 konsultacji rocznie na 1000 osób¹. Większość wirusowych zapaleń gardła występuje w okresach wiosennym i jesiennym, natomiast szczyt zachorowań powodowanych przez wirusy grypy i koronawirusy przypada na zimę. Okres inkubacji wirusowego zapalenia gardła wynosi zwykle 1-6 dni, a do zakażenia dochodzi drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzieliną z nosogardła osoby chorej². Rynowirus może być wydzielany w drogach oddechowych przez 3 tygodnie, a zakażenie rozwija się u ok. 2/3 osób pozostających w kontakcie domowym z osobą chorą.

Bakteryjne zapalenie gardła występuje u ok. 15% dzieci w wieku szkolnym i u 4-10% dorosłych³. Zakażenia powodowane przez Streptococcus pyogenes (inaczej paciorkowca typu A) rozpoznaje się głównie u dzieci między 5 a 15 r.ż., najczęściej zimą i wczesną wiosną. Występowanie zakażeń Streptococcus pyogenes może przybierać charakter epidemiczny, a zakażenia te przenoszone są poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub są wynikiem uaktywnienia nosicielstwa⁴. Bezobjawowe nosicielstwo Streptococcus pyogenes stwierdza się u 5-21% dzieci w wieku 3-15 lat, u 2-7% dzieci <3 r.ż. oraz u 2-4% nastolatków i młodych dorosłych.

Okres inkubacji w ostrym zapaleniu gardła i migdałków podniebiennych wywołanym przez Streptococcus pyogenes wynosi od 12 godzin do 4 dni, a okres zakaźności kończy się 24 godziny po rozpoczęciu skutecznej antybiotykoterapii. Jeśli nie zastosowano ...