Atopowe zapalenie skóry (AZS) należy do najpowszechniejszych przewlekłych chorób zapalnych skóry. Z pacjentami chorującymi na AZS spotykają się nie tylko dermatolodzy, lecz także lekarze rodzinni, pediatrzy i alergolodzy, co wskazuje na konieczność interdyscyplinarnego, holistycznego podejścia do pacjenta oraz dążenia do współpracy i ujednolicania poglądów na patogenezę i leczenie tego schorzenia. U pacjentów z AZS występuje zwiększone ryzyko powikłań ze strony narządu wzroku pod postacią zaćmy i stożka rogówki oraz zaburzeń depresyjnych indukowanych przewlekłą chorobą i uporczywym świądem¹. Stan zapalny prowadzi do zwiększenia ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Zjawisko to zostało potwierdzone u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów oraz łuszczycą, a wyniki badania wskazują na podobną korelację również w przypadku osób chorujących na atopowe zapalenie skóry².

Prawidłowe leczenie zaostrzeń oraz profilaktyka nawrotów choroby umożliwiają codzienne funkcjonowanie i odgrywanie ról społecznych przez pacjenta oraz przez członków jego rodziny. Choroba, której rozpowszechnienie w populacji pediatrycznej dotyczy 10-20% dzieci w krajach rozwiniętych, to problem nie tylko małego pacjenta, lecz także jego rodziców i opiekunów. Zaburzenia snu, które współistnieją u 60% dzieci, prowadzą do ich wystąpienia również u członków rodziny³. Dodatkowo koszty leczenia i pielęgnacji są obciążeniem dla wielu pacjentów. W 50% przypadków choroba jest rozpoznawana przed 1 r.ż., najczęściej w 3 m.ż., a w 90% przypadków przed ukończeniem 5 r.ż. Atopowe zapalenie skóry ma tendencję do remisji w okresie nastoletnim, jednak u 20-30% pacjentów objawy występują również w dorosłym życiu¹. Stygmatyzacja pacjentów z AZS rozpoczyna się często już na etapie przedszkolnym, objawia się brakiem zrozumienia ze strony rówieśników, co często prowadzi do wykluczenia z grupy. Choroba rzadziej dotyczy osób dorosłych (1-3%), jednak istotnie wpływa na obniżenie jakości życia oraz poczucie stygmatyzacji, zwiększając ryzyko depresji³.

Patogeneza atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry przebiega z upośledzeniem funkcji barierowej oraz immunologicznej skóry o złożonej patogenezie. O wystąpieniu choroby decydują zarówno predyspozycje genetyczne, jak i czynniki środowiskowe4. Ryzyko AZS jest zwiększone u osó...