Populacja pacjentów w podeszłym wieku jest szczególnie podatna na występowanie bólu i jego niekorzystne następstwa. W tej grupie wiekowej częściej występują schorzenia związane z bólem przewlekłym, jak również częściej są wykonywane zabiegi chirurgiczne i procedury powodujące ból ostry. U każdego pacjenta w leczeniu bólu wykorzystuje się farmakoterapię, metody inwazyjne i rehabilitacyjne, neuromodulację oraz psychoterapię. Najlepiej dostępna i najczęściej wykorzystywana jest jednak farmakoterapia. U osób w podeszłym wieku farmakoterapia może się wiązać z większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych i interakcji lek–lek oraz lek–choroba, a także gorszym stosowaniem się pacjenta do zaleceń lekarskich w porównaniu z młodszymi dorosłymi. Zastrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa odnoszą się do analgetyków (niesteroidowe leki przeciwzapalne [NLPZ], opioidy) oraz koanalgetyków (leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe). Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie aspektów bezpieczeństwa stosowania NLPZ u osób w podeszłym wieku, ponieważ jako leki dostępne bez recepty (OTC – over the counter) są one najczęściej stosowane przez pacjentów i równie często przepisywane przez lekarza.

Epidemiologia^1-4

Ból ostry występuje u 9-36% populacji osób w podeszłym wieku, natomiast ból przewlekły u 20-80% osób >65 r.ż. i u nawet 83-93% pacjentów ośrodków opieki długoterminowej. Osoby >75 r.ż. cztery razy częściej doświadczają znacznego bólu w porównaniu z młodszymi dorosłymi. Częstość występowania bólu przewlekłego z narządu ruchu wzrasta z wiekiem chorego, podobną zależność zaobserwowano dla bólu neuropatycznego (neuropatia cukrzycowa, neuralgia po półpaścu). Wraz z wiekiem zmniejsza się zaś częstość bólów głowy, zębów, twarzy, bólu w klatce piersiowej i brzucha.
Najczęstsze przyczyny bólu przewlekłego to choroby układu mięśniowo-szkieletowego, osteoartroza, pacjenci zgłaszają również nocne bóle kończyn dolnych i dolegliwości bólowe związane z chromaniem. Ból typowo lokalizuje się w plecach, kolanach, biodrach i innych dużych stawach, a u większości pacjentów występuje w wielu miejscach.
Niewłaściwe leczenie bólu powoduje niekorzystne następstwa dla pacjenta i jego najbliższych. Są to najczęściej: zaburzenia funkcjonowania, zaburzenia poznawcze, upadki, wolniejsze tempo rehabilitacji, zmiany nastroju, zmniejszenie aktywności socjalnej, zaburzenia snu i apetytu, pobudzenie i delirium oraz pogorszenie ogólnej jakości życia.