Pulmonologia

Spirometria w dobie pandemii

dr n. med. Krzysztof Wytrychowski

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Krzysztof Wytrychowski

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii,

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

wyb. Ludwika Pasteura 1, 50-367 Wrocław

  • W czasie pandemii koronawirusa wykonywanie spirometrii będącej procedurą generującą aerozol należy ograniczyć do niezbędnego minimum
  • W drugim roku pandemii konieczny jest powrót do regularnego wykonywania badań czynnościowych płuc, dlatego należy wprowadzić zmiany w organizacji i wyposażeniu pracowni badań czynnościowych płuc, by procedury te były bezpieczne dla pacjentów i personelu medycznego

World Health Organization (WHO) 11 marca 2020 r. ogłosiła wybuch globalnej pandemii nowego koronawirusa1. W grudniu 2019 r. w Chinach odnotowano 41 przypadków zapalenia płuc o nieznanej przyczynie. Początkowo zachorowania były epidemiologicznie powiązane z hurtowym rynkiem owoców morza w Wuhan2. Przyczyną choroby zwanej COVID-19 (coronavirus disease 2019) jest wirus SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) należący do grupy koronawirusów, którego genom stanowi jednoniciowy RNA. W Polsce pierwszy przypadek zakażenia wirusem ogłoszono 4 marca 2020 r.3 Dotychczas w naszym kraju na COVID-19 zachorowało ponad 1,5 mln osób, z czego prawie 40 000 zmarło. Badania wykazały, że wirus rozprzestrzenia się drogą oddechową w postaci kropelek lub rzadziej aerozoli. Do zakażenia może także dojść poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi powierzchniami błony śluzowej nosa, jamy ustnej i oczu4. Jednak głównym potencjalnym źródłem przenoszenia SARS-CoV-2 są bioaerozole generowane przez zakażonych pacjentów5. Zakażenie wirusem może przebiegać bezobjawowo lub skutkować łagodną do ciężkiej objawową chorobą COVID-19. Mediana okresu inkubacji została oszacowana na około 5 dni. Znacząca większość pacjentów zarażonych wirusem (85%) przechodzi infekcję bezobjawowo lub skąpoobjawowo i jest zakaźna przez około 14 dni6. Najczęstszymi objawami infekcji są gorączka (83-99%), kaszel (59-82%) i zmęczenie (44-70%). Rzadziej występujące objawy to: duszność, odkrztuszanie plwociny, bóle mięśni i stawów, bóle głowy, nieżyt nosa i ból gardła, krwioplucie, nudności, wymioty, biegunka, utrata węchu i smaku7. Liczne procedury medyczne generujące aerozole (AGP – aerosol generating procedure) obejmują głównie nebulizację, bronchoskopię, wentylację nieinwazyjną, intubację dotchawiczą i tracheotomię. Aerozole zawierające cząsteczki wirusów niosą ze sobą ryzyko przenoszenia infekcji drogą powietrzną. Transmisja zakażenia drogą powietrzną jest możliwa 2 drogami:

  • poprzez kropelki (średnica >5 µm), zasięg do 1 metra
  • poprzez aerozol: wyrzucone cząstki (średnica ≤5 µm), zasięg do 4 metrów8.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Spirometria

Spirometria także jest procedurą generującą aerozol. To badanie czynnościowe układu oddechowego, podczas którego mierzy się objętości i pojemności płuc oraz przepływy powietrza [...]

Przygotowanie pacjenta do wizyty w pracowni spirometrycznej

Pierwsza przesiewowa rozmowa telefoniczna obejmująca wywiad dotyczący objawów COVID-19 oraz ewentualnych kontaktów z zakażonymi osobami powinna się odbyć na 3-7 dni przed [...]

Przygotowanie personelu pracowni spirometrycznej do badania

W zaleceniach Ministerstwa Zdrowia dotyczących postępowania medycznego wobec pacjentów zakażonych wirusem SARS-CoV-2 w przypadku pojedynczego pacjenta należy zastosować indywidualne środki ochrony przed aerozolem: [...]

Spirometria u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP)

W okresach wysokiej częstości występowania COVID-19 w populacji spirometrię należy stosować tylko wtedy, gdy jest to niezbędne w diagnostyce POChP lub do oceny stanu [...]

Spirometria u pacjentów z astmą

Zgodnie z zaleceniami Global Initiative for Asthma (GINA) u chorych należy kontynuować stosowanie wziewnych glikokortykosteroidów, zaostrzenia astmy leczyć krótkimi kursami doustnych glikokortykosteroidów oraz [...]

Spirometria u dzieci

Przygotowanie do badania obejmuje takie same procedury, ale dotyczy dwóch populacji: dzieci oraz opiekunów prawnych. W trakcie badania dziecku towarzyszy tylko jedna [...]

Pacjenci hospitalizowani z powodu COVID-19

Obserwacje pacjentów hospitalizowanych z powodu zapalenia płuc wywołanego innymi koronawirusami (SARS – severe acute respiratory syndrome oraz MERS – Middle East respiratory [...]

Doświadczenia własne

W czerwcu 2020 r. autor zaprojektował kabinę umożliwiającą bezpieczne dla personelu medycznego wykonywanie badań czynnościowych płuc (ryc. 3). Kabina jest samonośną konstrukcją [...]

Podsumowanie

Zalecenie 1. Monitoruj częstość występowania COVID-19 w twojej populacji. W populacji o wysokiej chorobowości dostęp do spirometrii musi być ograniczony, a badanie powinno być wykonywane [...]

Do góry