W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się szybki postęp i miniaturyzację nowoczesnych technologii, w tym do elektroterapii. Dostępne są m.in. bezelektrodowe kardiostymulatory, podskórne kardiowertery-defibrylatory (S-ICD – subcutaneous implantable cardioverter-defibrillator) i złożone oprogramowanie do mapowania w trakcie ablacji. Rośnie także liczba wykonywanych zabiegów. Nierzadko zdarza się, że dzięki elektroterapii można uniknąć farmakoterapii lub ją zredukować. Wobec tego można zadać pytanie: czy nowoczesna elektroterapia (oczywiście z wyjątkiem możliwych powikłań) to panaceum dla serca?

W artykule zostanie omówiony przypadek 43-letniego pacjenta z kardiomiopatią rozstrzeniową, napadowym migotaniem przedsionków (PAF – paroxysmal atrial fibrillation), niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory serca (HFrEF – heart failure with reduced ejection fraction) – frakcja wyrzutowa lewej komory (LVEF – left ventricle ejection fraction) 21%, oraz z przewlekłą niedomykalnością mitralną (IM – insufficientia mitralis) III stopnia.

Farmakoterapia, kardiowersja elektryczna i ICD

Pierwsza hospitalizacja z powodu niewydolności serca (NS) (klasa hemodynamiczna według New York Heart Association [NYHA] III, amplituda przemieszczania się bocznej części pierścienia trójdzielnego w skurczu [TAPSE – tricuspid annular plane systolic excursion] 10 mm, stężenie N-końcowego fragmentu propeptydu natriuretycznego typu B [NT-proBNP – N-terminal pro-brain natriuretic peptide] 8459 pg/ml) miała miejsce w sierpniu 2010 r. W EKG rejestrowano migotanie przedsionków z rytmem komór od 50/min do 120/min (ryc. 1).

Według wytycznych European Society of Cardiology (ESC) i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) strategia kontroli rytmu jest wskazana w celu zmniejszenia objawów u pacjentów z migotaniem przedsionków (klasa I)¹. Kardiowersja AF (elektryczna lub farmakologiczna) jest zalecana u pacjentów z objawami, z przetrwałym AF jako część strategii kontroli rytmu². Kierując się stanem klinicznym chorego (HFrEF) wykonano skuteczną kardiowersję elektryczną, uzyskując poprawę LVEF z 21% do 27% już w trzeciej dobie po kardiowersji elektrycznej. Następnie kontynuowano ambulatoryjną optymalizację farmakoterapii.

Wszczepialne kardiowertery-defibrylatory (ICD – implantable cardioverter-defibrillator) są zalecane w celu zmniejszenia ryzyka nagłego zgonu sercowego (NZS) i śmiertelności całkowitej u pacjentów z objawową niewydolnością serca (II-III klasa wg ...