Wytyczne w praktyce

Diagnostyka i postępowanie z chorymi z migotaniem przedsionków – wytyczne ESC 2020

prof. dr hab. n. med. Beata Średniawa
dr n. med. Katarzyna Mitręga

Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Katarzyna Mitręga

Śląskie Centrum Chorób Serca

ul. Skłodowskiej-Curie 9, 41-800 Zabrze

tel. +48 32 37 33 682

  • Omówienie nowych rekomendacji ESC z 2020 roku dotyczących postępowania w migotaniu przedsionków
  • Możliwość wykorzystania nowoczesnych urządzeń mobilnych do prowadzenia badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków
  • Postępowanie zapobiegające niekorzystnym zdarzeniom sercowo-naczyniowym w szczególnych grupach pacjentów (m.in. po incydencie OZW, udarze niedokrwiennym mózgu, krwawieniu śródczaszkowym, u chorych z niewydolnością serca, PChN, u osób starszych, kobiet w ciąży)

Złożoność migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation) wymaga wielopłaszczyznowego, holistycznego i multidyscyplinarnego podejścia do leczenia. Zoptymalizowanie opieki nad pacjentem z AF stanowi wyzwanie w codziennej praktyce klinicznej, jednak ma zasadnicze znaczenie w funkcjonowaniu tej grupy chorych i stanowi fundamentalne ogniwo w skutecznym postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym.

Aktualne wytyczne European Society of Cardiology (ESC) stanowią swoiste kontinuum zaproponowanego w 2016 r. zintegrowanego, spójnego podejścia do leczenia i diagnostyki chorych z AF w celu optymalizacji wyników terapii i poprawy rokowania w tej grupie pacjentów.

Definicja migotania przedsionków

Migotanie przedsionków definiowane jest jako arytmia nadkomorowa cechująca się nieskoordynowaną aktywnością przedsionka serca i w związku z tym również jego upośledzoną kurczliwością. Elektrokardiograficzne cechy AF to:

  • nieregularne odstępy RR (jeśli przewodnictwo przedsionkowo-komorowe nie jest upośledzone)
  • brak wyraźnych, powtarzających się załamków P
  • nieregularna aktywność przedsionków.

Wyróżnia się tzw. kliniczne AF (clinical AF), czyli objawowe lub bezobjawowe AF udokumentowane w zapisie elektrokardiograficznym (EKG). Ponadto możemy mieć do czynienia z epizodami szybkich rytmów przedsionkowych (AHRE – atrial high-rate episodes) oraz subklinicznym AF. Rozpoznania te odnoszą się do osób bez objawów przypisywanych migotaniu przedsionków, u których wcześniej klinicznie nie wykryto tej arytmii (tzn. nie ma zapisu EKG).

Epizody szybkich rytmów przedsionków to zdarzenia spełniające zaprogramowane lub określone kryteria (tj. rytm przedsionków >175/min trwający co najmniej 5 minut), które są wykrywane przez elektrody przedsionkowe urządzeń wszczepialnych umożliwiających zautomatyzowany ciągły monitoring rytmu przedsionkowego i zapis epizodów. AHRE zarejestrowane przez urządzenia wszczepialne należy poddać każdorazowo wnikliwej analizie, ponieważ niektóre z nich mogą być artefaktami elektrycznymi.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka migotania przedsionków

W celu ustalenia rozpoznania AF konieczne jest wykonanie standardowego zapisu 12-odprowadzeniowego EKG lub co najmniej 30-sekundowego jednoodprowadzeniowego zapisu EKG, w którym występuje rytm [...]

Epidemiologia

Migotanie przedsionków to najczęściej stwierdzana arytmia na świecie i szacuje się, że częstość jej występowania wynosi średnio od 2% do 4%. W kolejnych [...]

Kliniczne cechy AF

Klinicznie wyróżnia się objawowe i bezobjawowe (tzw. nieme) AF. O ile bezobjawowe AF jest stabilne klinicznie, o tyle objawowe AF może przybrać formę stabilnego [...]

Klasyfikacja migotania przedsionków

W tabeli 1 zawarto aktualną terminologię dotyczącą migotania przedsionków oraz pojęcia, których nie należy stosować.

Badania przesiewowe w kierunku migotania przedsionków

Chociaż możemy obserwować ciągły postęp w rozwoju urządzeń mobilnych pozwalających na szybkie przeprowadzanie badań przesiewowych populacji w kierunku AF (>100 000 aplikacji, ≥400 [...]

Postępowanie z pacjentami – zintegrowany system ABC

Holistyczne podejście gwarantujące lepszą opiekę nad pacjentami z migotaniem przedsionków, czyli szlak ABC (Atrial fibrillation Better Care), obejmuje:

Sytuacje szczególne

U pacjentów z AF i współistniejącym ostrym zespołem wieńcowym (OZW) lub poddanych przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI – percutaneous coronary intervention) ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego [...]

Podsumowanie

Najważniejsze nowe rekomendacje dotyczące postępowania w migotaniu przedsionków zebrano w tabeli 7.

Do góry