Mechanizm wydzielania potu

Pot jest przezroczystą, hipotoniczną wydzieliną, której główny składnik stanowi woda. Ponadto zawiera m.in.: chlorek sodu, białka, tłuszcze, węglowodany, mocznik i kwas mlekowy^1,2. U ludzi występuje ponad 4 mln gruczołów potowych, przy czym wyróżnia się ich dwa rodzaje: ekrynowe i apokrynowe. Gruczoły typu ekrynowego zdecydowanie przeważają, gdyż znajdują się na całym ciele i stanowią 90% wszystkich gruczołów potowych. Ich podstawową funkcją jest udział w procesie termoregulacji³. Odgrywają również istotną rolę w utrzymaniu homeostazy bariery naskórkowej oraz nieswoistej odpowiedzi immunologicznej w związku z produkcją peptydów przeciwbakteryjnych¹. Gruczoły apokrynowe są zdecydowanie mniej liczne i znajdują się jedynie w szczególnych okolicach, takich jak: doły pachowe, wzgórek łonowy czy zewnętrzny przewód słuchowy³. Ich funkcja ujawnia się dopiero po okresie dojrzewania, a unerwione są adrenergicznie⁴.

Wydzielanie potu jest bezpośrednio regulowane przez układ nerwowy, zarówno autonomiczny, jak i somatyczny, oraz hormony. Nie bez znaczenia pozostaje wpływ czynników środowiskowych, czyli temperatury oraz emocji³. Acetylocholina i noradrenalina są dwoma głównymi neuroprzekaźnikami zaangażowanymi w regulację wydzielania potu. Pierwszy z nich wywiera wpływ jedynie na gruczoły ekrynowe, a więc odgrywa rolę tylko w termoregulacji. Drugi z nich oddziałuje na oba rodzaje gruczołów potowych i ma związek z wydzielaniem potu zależnym od czynników emocjonalnych³.

Nadpotliwość – epidemiologia, przyczyny i skutki

Nadpotliwość to zjawisko wzmożonego wydzielania potu, nieadekwatnie do procesu termoregulacji; może mieć charakter zarówno pierwotny, jak i wtórny oraz postać lokalną i uogólnioną³. Nadpotliwość pierwotna, znacznie częstsza (90%), jest związana przede wszystkim z wpływem czynników emocjonalnych i dotyczy zwłaszcza okolic dołów pachowych, dłoni oraz podeszew^3,5. Najprawdopodobniej czynniki psychologiczne indukują nadmierną aktywność współczulnego układu nerwowego, co w efekcie skutkuje wzmożonym wydzielaniem potu³. Z kolei nadpotliwość wtórna jest konsekwencją innych pierwotnych zaburzeń, m.in. zaburzeń na tle hormonalnym, nerwowym, infekcyjnym, nowotworów czy stosowanych leków (tab. 1). Ten typ nadpotliwości powstaje w wyniku zwiększonego wydzielania neuroprzekaźników lub rozwoju obwodowych neuropatii, przede wszystkim autonomicznych³.