Reumatologia

Leki biologiczne a ciąża u kobiet z RZS – przegląd aktualnych rekomendacji klinicznych

prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska1

dr n. med. Anna Felis-Giemza2

1Klinika Wczesnego Zapalenia Stawów, Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie
2Klinika i Poliklinika Układowych Chorób Tkanki Łącznej, Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska

Klinika Wczesnego Zapalenia Stawów,

Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji

ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa

  • Najnowsze zalecenia oparte na wytycznych klinicznych dotyczących stosowania leków biologicznych w okresie planowania, w trakcie ciąży i w czasie laktacji u kobiet z RZS
  • Zaleca się ograniczenie stosowania leków biologicznych przed ciążą i w jej trakcie do inhibitorów TNFα, przy czym rekomenduje się ich przyjmowanie przed ciążą oraz do II trymestru, a następnie możliwe jest wznowienie terapii w czasie laktacji, jeśli aktywność choroby matki będzie tego wymagała
  • W razie konieczności przez całą ciążę i w okresie laktacji można stosować certolizumab pegol i w ograniczonym zakresie etanercept

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą układową tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. Szacuje się, że częstość jego występowania w populacji ogólnej wynosi 0,3-1,5%. Choroba ta częściej występuje wśród kobiet niż mężczyzn1-3. W Polsce RZS dotyka około 1% kobiet i 0,7% mężczyzn4. Ponadto choroba może przebiegać u mężczyzn i u kobiet w różny sposób. Niektóre badania obserwacyjne wskazują na większe nasilenie objawów choroby u kobiet w porównaniu z mężczyznami3,5-7. Na jej przebieg mogą wpływać zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety8. Odmienna od mężczyzn fizjologia kobiety wymaga uwzględnienia tego aspektu w diagnostyce, rokowaniu, jak również w leczeniu.

Reumatoidalne zapalenie stawów może się pojawić w różnym wieku, przy czym znaczny odsetek pacjentów stanowią osoby młode, w tym kobiety w wieku rozrodczym1-3. Ciąża i okres poporodowy to szczególny czas ze względu na liczne zmiany fizjologiczne i hormonalne, jakie zachodzą w ciele kobiety. U wielu kobiet z RZS ciąża może przyczynić się do redukcji nasilenia objawów w postaci zmniejszenia bólu i stanów zapalnych. Według niektórych źródeł poprawa w zakresie objawów chorobowych może dotyczyć nawet 75-95% kobiet, jednak u pozostałych remisja nie wystąpi lub będzie na tyle niewielka, że nadal będzie konieczne leczenie farmakologiczne. W okresie poporodowym często dochodzi do zaostrzeń choroby, a nowe przypadki RZS w tym okresie są odnotowywane 3-5 razy częściej. Istnieją dowody na to, że nieodpowiednio kontrolowana choroba może powodować powikłania w przebiegu ciąży i wpływać negatywnie na płód i matkę8.

W przeszłości kobietom z chorobami reumatycznymi odradzano ciążę. Jednak obecnie uważa się, że nie ma powodów, dla których pacjentki z RZS nie mogłyby mieć potomstwa, istotne są jednak odpowiednia kontrola i rygorystyczne monitorowanie przebiegu c...

Leki biologiczne są pochodnymi immunoglobulin IgG różniącymi się budową, okresem półtrwania i zdolnością przechodzenia przez łożysko. Aktywny transport leków biologicznych zawierających fragment Fc IgG1 jest zależny od łożyskowego receptora Fc10.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Cel oraz metodyka (materiały i metody)

Celem opracowania jest przedstawienie zaleceń bazujących na wytycznych klinicznych dotyczących stosowania u kobiet z RZS w czasie planowania macierzyństwa, w ciąży i w okresie laktacji leków biologicznych: [...]

Wyniki

W ośmiu dokumentach wytycznych odniesiono się do stosowania leków biologicznych u kobiet z RZS planujących zajście w ciążę (tab. 4). Wszystkie dokumenty zalecają podchodzenie z ostrożnością [...]

Dyskusja

Reumatoidalne zapalenie stawów jest częstą chorobą występującą u kobiet w wieku rozrodczym. Dla pacjentek z RZS planowanie rodziny jest ważną kwestią w życiu, jednak wiąże [...]

Podsumowanie

Większość przeanalizowanych wytycznych zaleca ograniczenie stosowania leków biologicznych przed ciążą i w jej trakcie do inhibitorów TNFα, przy czym przeważnie rekomenduje się przyjmowanie [...]

Do góry