Prawo dla lekarza
Aspekty prawne stwierdzenia zgonu
adw. Anna Popławska
- Na kim spoczywa obowiązek wystawienia karty zgonu i sytuacje, które od niego zwalniają
- Przypadki, w których wystawienie karty zgonu musi poprzedzić sekcja zwłok
- Choroby zakaźne – procedury obowiązujące przy ich stwierdzeniu lub podejrzeniu ich występowania
Podstawową regulację prawną odnoszącą się do kwestii stwierdzenia zgonu zawiera art. 43 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty1. Zgodnie z jego treścią lekarz, z wyłączeniem lekarza dentysty, może stwierdzić zgon na podstawie osobiście wykonanych badań i ustaleń, zaś w uzasadnionych przypadkach może uzależnić wystawienie karty zgonu od przeprowadzenia sekcji zwłok. W wyżej wymienionym przepisie wskazano ponadto, że lekarz może wystawić kartę zgonu na podstawie dokumentacji badania pośmiertnego przeprowadzonego przez innego lekarza lub inną uprawnioną osobę, a także na podstawie dokumentacji stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (śmierci mózgu) lub nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów.
Do najważniejszych aktów prawnych, które jeszcze bardziej szczegółowo regulują kwestię stwierdzenia zgonu, należą:
- Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych2
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny3
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania, w którym określono także wzór karty zgonu.
Podmiot dokonujący stwierdzenia zgonu
Z treści powyższych regulacji prawnych wynika, że zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza, który leczył pacjenta w ostatniej chorobie. Dopiero w razie niemożności dopełnienia tego obowiązku stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin dokonywanych przez lekarza lub, gdy jego obecność jest niemożliwa, przez inną osobę [koronera? – dop. aut.] powołaną do tej czynności przez właściwego starostę. Koszty tych oględzin i wystawionego świadectwa nie mogą obciążać rodziny zmarłego.
Zapis o możliwości stwierdzenia zgonu przez inną osobę jest przetrwałą formą dawnych regulacji prawnych, które przyznawały to uprawnienie (z powodu niedoboru kadry lekarskiej) również felczerom, pielęgniarkom, położnym czy nawet osobom niewykonują...
Wystawienie karty zgonu
Po stwierdzeniu zgonu lekarz ma obowiązek wypełnić kartę zgonu. W jej treści powinien wskazać m.in.:
- dane dotyczące osoby zmarłej
- imię/imiona
- nazwiska (w tym również rodowe)
- stan cywilny
- datę i miejsce urodzenia
- PESEL
- rodzaj i numer dokumentu tożsamości
- imiona i nazwiska rodziców
- datę i miejsce zgonu albo miejsce znalezienia zwłok (szpital, inny podmiot, dom etc.)
- informację o przyczynach zgonu w formie opisu słownego wraz z kodem ICD-10 (przyczyna wyjściowa, przyczyna zewnętrzna), w tym zapis, czy zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej.
