Pulmonologia
Fenotyp w POChP i jego wpływ na dobór leczenia
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kuziemski
- W POChP wyróżnia się dwa podstawowe fenotypy – o typie przewlekłego zapalenia oskrzeli i z przewagą rozedmy płuc; w obu przypadkach czynnikiem wyzwalającym jest palenie tytoniu
- W leczeniu różnych fenotypów POChP wskazana jest podwójna bronchodylatacja, tj. podawanie jednocześnie leków rozszerzających oskrzela o różnych mechanizmach działania – LABA i LAMA
- W niektórych fenotypach POChP, zwłaszcza przy współistnieniu astmy, eozynofilii lub przy częstych zaostrzeniach, poza LABA i LAMA rekomenduje się również stosowanie wGKS
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest schorzeniem, które nieodwracalnie uszkadza drogi oddechowe. Konsekwencją jej postępu jest rozwój niewydolności oddechowej. Patogeneza i patofizjologia choroby są złożone, co prowadzi do zróżnicowanego przebiegu klinicznego z istotnymi płucnymi i ogólnoustrojowymi powikłaniami. Obecna klasyfikacja POChP na stopnie zaawansowania A, B, C i D uwzględnia nasilenie objawów choroby na podstawie wyników zmodyfikowanej skali duszności (mMRC – modified Medical Research Council) lub testu oceny POChP (CAT – COPD Assessment Test) oraz szacuje ryzyko zaostrzeń1. W tabeli 1 przedstawiono stopnie nasilenia objawów według Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) 2021, a w tabeli 2 ryzyko zaostrzeń.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest schorzeniem heterogennym, w którym różne czynniki u poszczególnych chorych wpływają na przebieg kliniczny i rokowanie2. Obowiązująca od 2011 r. stratyfikacja POChP klasyfikuje chorych, uwzględniając fenotypy schorzenia3. Bierze się w niej pod uwagę nasilenie objawów choroby (skala mMRC lub CAT) oraz ryzyko zaostrzeń. Mniejsze znaczenie przypisuje się zaawansowaniu obturacji dróg oddechowych. Wykonanie spirometrii jest nadal konieczne do potwierdzenia nieodwracalnego charakteru obturacji. Natomiast obniżenie wartości nasilonej pierwszosekundowej objętości wydechowej (FEV1 – forced expiratory volume in one second) jako izolowany pomiar nie jest jedynym warunkiem wdrożenia postępowania farmakologicznego.
Fenotypem określa się pojedynczą cechę lub połączenie różnych cech osobniczych organizmu człowieka. Fenotyp POChP umożliwia kwalifikację chorego do danej podgrupy, w której jest możliwe zastosowanie spersonalizowanej terapii przynoszącej większą korzyść niż w innych grupach. W związku z tym w przypadku POChP można mówić o odmiennych klinicznie typach chorych, których lekarze praktycy mogą łatwo zidentyfikować4.
