Hematologia

Niedokrwistość w przewlekłej chorobie nerek

prof. dr hab. n. med. Tomasz Stompór

Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych, Wydział Lekarski, Collegium Medicum, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Oddział Kliniczny Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Tomasz Stompór

Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych,

Wydział Lekarski, Collegium Medicum,

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

ul. Żołnierska 18, 10-561 Olsztyn

e-mail: stompin@mp.pl, tel. 89 538 63 73, faks 89 538 65 50

  • Skutki głębokiej niedokrwistości nerkopochodnej (NN) to konieczność systematycznego przetaczania krwi i znacznie obniżona jakość życia
  • Przewlekła NN przyczynia się do przerostu lewej komory serca, rozwoju niewydolności serca, zwiększonego ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonów u pacjentów z przewlekłą zaawansowaną chorobą nerek
  • Jeden z kluczowych elementów diagnostyki i leczenia NN stanowi zdefiniowanie statusu zasobów żelaza w organizmie i jego dostępności do erytropoezy, niezbędne jest też zlokalizowanie ognisk zapalenia i ich skuteczna eradykacja
  • W czasie terapii ESA istotne jest tempo przyrostu Hb – należy unikać zbyt szybkiego wzrostu jej stężenia oraz niezwłocznie rozpoczynać diagnostykę oporności na ESA przy braku oczekiwanej odpowiedzi na leczenie

Niedokrwistość nerkopochodna – epidemiologia i patofizjologia

Niedokrwistość nerkopochodna (NN) jest częstym i nieodłącznym powikłaniem przewlekłej choroby nerek (PChN), a jej częstość rośnie wraz ze stopniem zaawansowania PChN. Chorobę definiuje się jako spadek stężenia hemoglobiny (Hb) poniżej wartości referencyjnych (różniących się nieznacznie dla kobiet i mężczyzn). Do rozpoznania NN niezbędne jest wykluczenie innych przyczyn niedokrwistości, w tym zwłaszcza o etiologii niedoborowej. Dlatego nie każda niedokrwistość u osoby chorującej na nerki jest w istocie NN – jest to raczej rozpoznanie z wykluczenia. Niedokrwistość nerkopochodna ma charakter normocytarnej i normobarwliwej i – co należy podkreślić – nie wynika z bezwzględnego niedoboru erytropoetyny (EPO). Jej stężenie jest bowiem zazwyczaj wysokie, lecz nieadekwatne do stopnia niedokrwistości (czy – bardziej patofizjologicznie – nieadekwatne do stopnia hipoksji). Z tego względu (poza nielicznymi wyjątkami) oznaczanie stężenia endogennej EPO w diagnostyce NN nie jest uzasadnione1.

Niedokrwistość nerkopochodna występuje u 30-40% pacjentów z PChN w stadium 3, u ok. 50% w stadium 4 i rośnie do ok. 75% wśród chorych w stadium 5. Przyczyna PChN nie wpływa istotnie na ryzyko rozwoju niedokrwistości, choć przyjmuje się, że wieloto...

Aby opisać patofizjologię NN, trzeba kilka słów poświęcić  fizjologicznej erytropoezie. Jak już wspomniano, endogenna erytropoetyna jest syntetyzowana w okołocewkowych fibroblastach zlokalizowanych w pobliżu cewek proksymalnych, głównie w rdzeniu ...

Szczególną rolę w rozwoju NN odgrywa niedobór żelaza, bardzo często mający charakter deficytu czynnościowego, tj. niezależnie od całkowitej puli tego pierwiastka w organizmie nie jest on dostępny do syntezy hemoglobiny i powstawania nowych erytroc...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Konsekwencje niedokrwistości nerkopochodnej

Podstawowe dwie doraźne konsekwencje głębokiej NN to konieczność systematycznego przetaczania krwi i dramatycznie obniżona jakość życia wynikająca z braku energii życiowej. Przed 1990 [...]

Leczenie niedokrwistości w chorobach nerek – zanim włączy się czynniki stymulujące erytropoezę

Jednym z kluczowych elementów diagnostyki i leczenia NN jest zdefiniowanie statusu zasobów żelaza w organizmie i jego dostępności do erytropoezy. Nie wchodząc w zbędne dla czytelnika [...]

Leczenie niedokrwistości nerkopochodnej – czynniki stymulujące erytropoezę

Jak wspomniano powyżej, stężenie endogennej EPO w NN jest często prawidłowe lub wysokie (w odniesieniu do norm populacyjnych). W NN rozwija się jednak uwarunkowana [...]

Korekta niedokrwistości nerkopochodnej: narodziny, rozkwit i upadek mitu

Erytropoetyna została wprowadzona pod koniec lat 80. XX w. z nadzieją na uwolnienie pacjentów ze schyłkową PChN leczonych dializami od objawów niedokrwistości [...]

Nowe kierunki w leczeniu niedokrwistości nerkopochodnej

Wielkim krokiem naprzód w terapii NN jest wprowadzenie leków stabilizujących HIF (inaktywujących hydroksylazę prolilową), dzięki czemu kompleks ten nie ulega hydroksylacji i w konsekwencji [...]

Podsumowanie

Leczenie niedokrwistości nerkopochodnej wywołuje zapewne wśród wielu lekarzy natychmiastowe skojarzenie: „erytropoetyna”! W publikacji starałem się wskazać na wielką złożoność zarówno etiopatogenezy, jak [...]

Do góry