Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych (PAOD – peripheral arterial occlusive disease) jest chorobą o podłożu miażdżycowym, w przebiegu której dochodzi do częściowej lub całkowitej niedrożności tętnic w obszarze od podnerkowego odcinka aorty do tętnic stóp. W Polsce i w krajach Europy Zachodniej choroba ta odpowiada za ponad 97% przypadków przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych.

O ile określenie PAOD kładzie nacisk na etiologię choroby dotyczącej głównie kończyn dolnych, o tyle inna stosowana nazwa – choroba tętnic kończyn dolnych (LEAD – lower extremity artery disease) – określa lokalizację choroby. Konsekwentnie należałoby stosować określenie „PAOD kończyn dolnych”, jednak ze względów praktycznych w artykule będzie używany skrót PAOD.

Znaczenie kliniczne omawianej choroby wynika nie tylko z dużej częstości występowania, lecz także z faktu, że jej obecność zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju patologii tętnic innych obszarów naczyniowych, zarówno centralnych (serca i mózgu), jak i obwodowych (tętnic szyjnych, trzewnych, nerkowych i tętnicy podobojczykowej). Te okoliczności powodują, że postępowanie z chorymi na PAOD, podobnie jak na inne choroby naczyń, wymaga skoordynowanego działania lekarzy różnych specjalności. Celem niniejszego artykułu jest podkreślenie istotnej roli, jaką w tym interdyscyplinarnym zespole powinni odgrywać interniści.

Rozpoznanie różnicowe

Drugą co do częstości przyczyną przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych jest zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń (TAO – thromboangiitis obliterans), określane dawniej jako choroba Bürgera. Częstość TAO w Polsce ocenia się na mniej niż 3% osób hospitalizowanych z powodu niedokrwienia kończyn. Choroba ta występuje znacznie częściej w krajach śródziemnomorskich, na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Indiach, gdzie jest przyczyną ponad 60% przypadków przewlekłego niedokrwienia kończyn.

Zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń jest chorobą zapalną małych i średnich tętnic oraz żył kończyn o nieznanej etiologii. Przypuszcza się, że w jej patogenezie biorą udział mechanizmy autoimmunologiczne. Jednym z pierwszych objawów mogą być nawr...