Gastroenterologia

Nieswoiste choroby zapalne jelit.
Część 1: Etiologia, epidemiologia, przebieg kliniczny, powikłania

dr hab. n. med. Iwona Krela-Kaźmierczak, prof. UM

Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Iwona Krela-Kaźmierczak, prof. UM

Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych,

Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego

ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań,

e-mail: krela@op.pl

  • Obraz kliniczny, endoskopowy, radiologiczny i histologiczny nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ)
  • Zastosowanie badań biochemicznych w NChZJ oraz aktualnie stosowane skale oceniające zasięg zmian i aktywność chorób
  • Podstawowe powikłania jelitowe i pozajelitowe NChZJ

Wprowadzenie

Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) to przewlekłe schorzenia zapalne, do których należą choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Ze względu na trudności diagnostyczne wyodrębniono nieokreślone zapalenie jelit (indeterminate colitis). Zalicza się do nich przypadki NChZJ, w których obraz histopatologiczny jelita w materiale pooperacyjnym po kolektomii nie pozwala na zróżnicowanie ChLC i WZJG. Ponadto w klasyfikacji NChZJ istnieje pojęcie nieswoistej choroby zapalnej jelita grubego – typ niesklasyfikowany (IBD-U – inflammatory bowel disease unclassified). Dotyczy ono 5-15% pacjentów nieoperowanych, z NChZJ, u których na podstawie obrazu klinicznego i dostępnych metod diagnostycznych nie można jednoznacznie zdiagnozować ChLC lub WZJG. IBD-U występuje częściej u dzieci niż u dorosłych. U niewielkiej części pacjentów z WZJG rozpoznanie zostaje później zmienione na IBD-U lub ChLC1.

Nieswoiste choroby zapalne jelit występują we wszystkich grupach wiekowych – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, najczęściej jednak są rozpoznawane w drugiej i trzeciej dekadzie życia.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest przewlekłą chorobą zapalną charakteryzującą się stanem zapalnym błony śluzowej rozpoczynającym się dystalnie w odbytnicy, szerzącym się proksymalnie na zmienną odległość. Cechą charakterystyczną WZJG jest ciągłość zmian zapalnych mających początek w odbytnicy2. W zależności od rozległości zmian w jelicie grubym wyróżniamy zapalenie odbytnicy, postać lewostronną i postać rozległą zajmującą całe jelito grube oraz niekiedy dalszy odcinek jelita krętego (backwash ileitis). U 90% pacjentów po pierwszym epizodzie choroby występuje jeden lub więcej nawrotów. Z kolei wczesny nawrót lub występowanie aktywnej choroby w ciągu pierwszych 2 lat są powiązane z późniejszym gorszym przebiegiem WZJG1.

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest pełnościennym, przewlekłym, przeważnie ziarniniakowym zapaleniem o różnej lokalizacji, które może obejmować każdy odcinek przewodu pokarmowego – od jamy ustnej aż do odbytu. ChLC może się rozpocząć w każdym wieku ...

Nieswoiste choroby zapalne jelit stanowią czynnik ryzyka rozwoju raka jelita grubego (RJG). W przebiegu ChLC i WZJG pojawiają się takie objawy pozajelitowe, jak: zapalenie stawów, osteoporoza, rumień guzowaty i zgorzelinowe zapalenie skóry, pierwo...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiopatogeneza nieswoistych chorób zapalnych jelit

Etiologia NChZJ nie została w pełni poznana. U ich podłoża leżą zarówno uwarunkowania genetyczne, zaburzenia odpowiedzi immunologicznej (m.in. regulacji limfocytów T pomocniczych [Th]), [...]

Epidemiologia nieswoistych chorób zapalnych jelit

Wśród głównych powodów wzrostu zachorowań na NChZJ wymienia się zmiany społeczno-ekonomiczne oraz będące ich konsekwencją zmiany stylu życia, zwyczajów żywieniowych, standardów [...]

Przebieg kliniczny nieswoistych chorób zapalnych jelit

Wśród objawów ogólnych NChZJ wymienia się: złe samopoczucie, osłabienie, spadek masy ciała, stany podgorączkowe oraz gorączkę.

Powikłania nieswoistych chorób zapalnych jelit

Powikłaniem ciężkiego WZJG jest ostre rozdęcie okrężnicy (megacolon toxicum), które definiuje się jako całkowite lub odcinkowe poszerzenie okrężnicy ≥5,5 cm związane [...]

Ryzyko nowotworzenia w nieswoistych chorobach zapalnych jelit

Pacjenci z NChZJ są narażeni na zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, które w przypadku WZJG różni się w zależności od rozległości i czasu [...]

Podsumowanie

Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego należą do nieswoistych chorób zapalnych jelit. Etiopatogeneza NChZJ to dysregulacja układu immunologicznego pod wpływem czynników [...]

Do góry