Temat numeru
Poty nocne – o czym mogą świadczyć, jak pokierować pacjenta
dr hab. n. med. Helena Martynowicz, prof. UMW
prof. dr hab. n. med. Grzegorz Mazur
- Poty nocne są częstym objawem, którego przyczyną mogą być choroby zapalne, hematologiczne, onkologiczne, endokrynologiczne, psychiatryczne, kardiologiczne oraz zaburzenia snu
- Ponieważ poty nocne są objawem niespecyficznym, w diagnostyce konieczne jest uwzględnienie objawów towarzyszących i badań dodatkowych (w pierwszej kolejności morfologia z rozmazem, glukoza, CRP, TSH, FSH i RTG klatki piersiowej), warto też rozważyć polisomnografię
- W terapii kluczowe jest postępowanie przyczynowe, ustalenie właściwego rozpoznania i leczenie choroby podstawowej
Poty nocne są częstym objawem zgłaszanym przez pacjentów zarówno podstawowej, jak i specjalistycznej opieki zdrowotnej. W związku z brakiem powszechnie zaakceptowanej definicji tego objawu proponowano wiele różnych objaśnień potów nocnych1. Lisner w 1989 r. zdefiniował poty nocne jako „nawracające zlewne poty nocne w ostatnim miesiącu”. Mold w 2008 r. zaproponował definicję: „nocne pocenie pomimo braku podwyższonej temperatury w sypialni podczas ostatniego miesiąca”. Poty nocne określa się też jako „zlewne poty, które wymagają zmiany bielizny pościelowej”. Podział na postać łagodną, umiarkowaną i ciężką zaproponowano w 1997 r. Postać pocenia wymagająca zmiany bielizny została zakwalifikowana jako ciężka, wymagająca dodatkowego mycia ciała jako umiarkowana, zgłaszana tylko w odpowiedzi na zadanie pytania przez zbierającego wywiad i niewymagająca mycia ani przebrania jako postać lekka. Niektóre z dostępnych definicji określają czas trwania objawów, żadne jednak nie wskazują częstotliwości występowania objawów ani potwierdzenia przez inne osoby.
Rozpowszechnienie potów nocnych zależy od badanej populacji. W grupie starszych pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej objaw ten występuje u 10% chorych2, natomiast w badaniach z udziałem młodszych chorych i pacjentów przychodni gastroenterologicznych sięga aż 44%. Objaw ten często stwierdza się również u pacjentów hospitalizowanych. Średnia częstość występowania potów nocnych u pacjentów hospitalizowanych wynosi 16%. Poty nocne są obserwowane u 27% pacjentek oddziałów ginekologii, aż u 60% położniczych i u 33% pacjentów oddziałów chirurgicznych i internistycznych. W populacji pacjentów laboratoriów snu poddawanych badaniu polisomnograficznemu rozpowszechnienie potów nocnych wynosi 28%3.
Patomechanizmy potów nocnych
Pocenie nocne jest objawem dość częstym, ale niecharakterystycznym, przy czym może towarzyszyć wielu stanom i chorobom (tab. 1). Poty nocne często występują w chorobach nowotworowych oraz u ozdrowieńców, w zaburzeniach snu, chorobach zapalnych, ...