Zespół bólowy kręgosłupa jest częstym zjawiskiem obserwowanym w populacji. Ze względu na brak regularnej aktywności ruchowej, sportowej oraz siedzący tryb życia liczba pacjentów diagnozowanych oraz leczonych z powodu dolegliwości bólowych pleców znacząco wzrasta. Jedną z przyczyn powodujących zespół bólowy kręgosłupa jest dyskopatia.

Dyskopatia

Jest to szeroko rozumiana patologia w obrębie krążka międzykręgowego. Proces powstawania zmian degeneracyjnych w obrębie dysku nazywamy dyskozą. Wyróżnia się trzy etapy tego procesu:

1. Pomiędzy 2 a 4 r.ż. zanikają naczynia krwionośne w obrębie krążka międzykręgowego. Staje się on największą strukturą chrzęstną w organizmie pozbawioną naczyń krwionośnych. Jego odżywianie bazuje na dyfuzji otaczających tkanek. Dzieci, które podejmują wzmożoną aktywność ruchową, zwiększają proces odżywiania krążka międzykręgowego. Zwiększa się u nich przepływ krwi przez tkanki otaczające kręgosłup, a tym samym proces dyfuzji zachodzi aktywniej. W rezultacie proces zmian degeneracyjnych jest znacznie osłabiony. Inaczej się to odbywa w przypadku dzieci i młodzieży, u których aktywność ruchowa jest nieregularna. Etap ten trwa do 20 r.ż.
2. W drugim etapie pomiędzy 20 a 60 r.ż., z nasileniem w okresie między 30 a 50 r.ż., obserwuje się przemieszczanie krążka międzykręgowego. Wyróżnia się początkowe przemieszczenie/uwypuklenie się pierścienia włóknistego, w literaturze opisywane jako protruzja dysku. Następnie może dojść do powstania przepukliny jądra miażdżystego (PJM) i jego przemieszczenia poza pęknięty pierścień włóknisty. W przypadku oderwania się fragmentu przepukliny powstaje wolny fragment zwany sekwestrem. W tym etapie obserwuje się największą liczbę chorych z objawową dyskopatią, która często wymaga leczenia zachowawczego, a nawet interwencji chirurgicznej.
3. W trzecim etapie, po 60 r.ż., dochodzi do wapnienia oraz kostnienia m.in. chrzęstnych blaszek granicznych (struktur znajdujących się pomiędzy dyskiem a trzonem) i tym samym do unieruchomienia krążka międzykręgowego. Częściej obserwuje się powstawanie zmian zwyrodnieniowych niż objawową dyskopatię. Powstają np. osteofity, czyli wyrośla kostne, które mogą się tworzyć na przednich lub tylnych krawędziach trzonów kręgów; w drugiej sytuacji może dojść do kompresji struktur nerwowych w obrębie kanału kręgowego, a nawet stenozy (zwężenia kanału kręgowego)^1-3.

Epidemiologia dyskopatii

Z badań wynika, że po 30 r.ż. większość osób ma zmiany zwyrodnieniowe w obrębie krążka międzykręgowego. Choroba krążka międzykręgowego występuje w poszczególnych odcinkach kręgosłupa z różną częstością. Dyskopatię szyjną obserwuje się u ok. 36% pacjentów, dyskopatię piersiową u ok. 2%, a lędźwiowo-krzyżową u ok. 62%. Ból ograniczony do grzbietu występuje w 93% przypadków, promieniowanie do kończyn u 5% chorych, natomiast ubytki neurologiczne obserwuje się zaledwie u 2% osób.