Temat numeru

Cykl „Onkologia” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Wiesława Wiktora Jędrzejczaka, Kierownika Katedry i Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Guz nadnercza – kiedy i jak rozszerzyć diagnostykę?

lek. Magdalena Macech1
dr n. med. Urszula Ambroziak1
dr hab. n. med. Andrzej Cieszanowski2
lek. Joanna Podgórska2

1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

2 II Zakład Radiologii Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: lek. Magdalena Macech, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa. Tel.: 22 599 29 75, 599 26 75

W artykule diagnostykę i leczenie przypadkowo wykrytych guzów nadnerczy przedstawiono, opierając się na analizie dwóch przypadków.


CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

  • przedstawić strategię diagnostyki i leczenia guza nadnercza
  • rozpoznać przypadki guza nadnercza niewymagające dalszej diagnostyki i leczenia
  • rozpoznać przypadki guza nadnercza wymagające dalszej diagnostyki
  • zlecić podstawową diagnostykę różnicową guza nadnercza
  • rozpoznać przypadki wymagające przekazania chorego z guzem nadnercza do innych specjalistów
  • wymienić objawy mogące wynikać z guza nadnercza

OPIS PRZYPADKU 1

58-letni mężczyzna palący papierosy, z nadciśnieniem tętniczym został przyjęty na oddział endokrynologii w celu oceny zmiany ogniskowej w nadnerczu. Guz został stwierdzony przypadkowo w badaniu metodą tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej, które u chorego wykonano jako badanie przesiewowe w ramach profilaktyki raka płuca.

OPIS PRZYPADKU 2

74-letnia kobieta z wywiadem wieloletniego nadciśnienia tętniczego, dobrze kontrolowanego za pomocą jednego leku (amlodypiny w dawce 5 mg), i cukrzycą typu 2 leczoną metforminą doznała urazu komunikacyjnego, w wyniku którego nastąpiło złamanie kości ramiennej lewej, kości strzałkowej lewej oraz blaszki granicznej Th1. W wykonanej wówczas TK jamy brzusznej opisano guz lewego nadnercza wielkości 61 × 45 mm, o niejednorodnym wzmocnieniu kontrastowym. W celu dalszej diagnostyki chora została przeniesiona na oddział endokrynologii.

Kiedy można ustalić rozpoznanie incydentaloma nadnercza?

Incydentaloma nadnercza jest zmianą ogniskową o średnicy ≥1 cm wykrytą przypadkowo w badaniu obrazowym klatki piersiowej lub jamy brzusznej. Badanie ultrasonograficzne (USG) wykorzystywane jest jedynie do wstępnej oceny nadnerczy, dlatego każdy guz stwierdzony w USG wymaga potwierdzenia za pomocą TK lub rezonansu magnetycznego (MR).

Szerokie zastosowanie badań obrazowych skutkuje coraz częstszym rozpoznawaniem zmian w nadnerczach, występujących u około 4% osób w średnim wieku i u ponad 10% w wieku podeszłym. Prawdopodobieństwo wystąpienia zmiany w nadnerczu jest większe u osób otyłych, z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i rośnie wraz z wiekiem.1

Jakie mogą być przyczyny guzów w nadnerczach?

W nadnerczach występują zarówno zmiany o charakterze łagodnym, jak i złośliwym, czynne oraz nieczynne hormonalnie (tab. 1).

Większość guzów to łagodne gruczolaki (ok. 80%). Częstość występowania pheochromocytoma wynosi 5-6%, raka kory nadnercza (ACC – adrenocortical carcinoma) 4-5%, przerzutów 2%. Najczęściej przerzuty do nadnerczy dają: rak płuca, piersi, nerki, czern...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Jakie badania obrazowe należy wykonać, aby stwierdzić zmiany w nadnerczach oraz jakie informacje można uzyskać z takiego badania?

Głównym celem badań obrazowych jest różnicowanie gruczolaków z innymi zmianami wymagającymi dalszej diagnostyki, w szczególności z rakiem kory nadnercza. Poniżej omawiamy najważniejsze badania radiologiczne. [...]

Badania obrazowe u opisywanych pacjentów

W opisywanym pierwszym przypadku wykonano TK nadnerczy (ryc. 1).

Czy guz wykazuje aktywność hormonalną?

75-80% wykrywanych przypadkowo guzów nadnerczy to nieczynne hormonalnie gruczolaki. Około 5% incydentaloma to guzy kory nadnerczy wydzielające glikokortykosteroidy i dające obraz ACTH-niezależnego [...]

Kiedy pacjent ma wskazania do leczenia operacyjnego?

Rozpatrując wskazania do leczenia operacyjnego, należy wziąć pod uwagę dwa aspekty: ryzyko złośliwości i aktywność hormonalną guza. Na podstawie obrazu radiologicznego kwalifikowani [...]

Postępowanie u opisywanych chorych

W wywiadzie poza nadciśnieniem tętniczym, dotychczas nieleczonym, nie stwierdzono objawów mogących sugerować aktywność hormonalną zmiany. Badanie przedmiotowe również nie wykazało nieprawidłowości wskazujących [...]

Podsumowanie

W każdym przypadku zmiany podejrzanej radiologicznie i/lub aktywnej hormonalnie chorego należy skierować do endokrynologa. Wskazania do leczenia chirurgicznego oraz sposób przygotowania do [...]
Do góry