W propagacji wyładowań padaczkowych biorą udział pętle korowo-podstawne. Podczas napadów padaczkowych stwierdzono zwiększoną aktywność jądra niskowzgórzowego, wzgórza oraz gałki bladej, a stymulacja (zahamowanie) tych struktur może nie pozwalać na rozwinięcie się indukowanego laboratoryjnie napadu padaczkowego. Mechanizm działania głębokiej stymulacji mózgu (DBS – deep brain stimulation) opiera się na zahamowaniu propagacji wyładowań padaczkowych lub na bezpośrednim zahamowaniu ogniska padaczkorodnego. Cele anatomiczne wykorzystywane w leczeniu padaczki to symetrycznie: wzgórze (jądra przednie, jądra przyśrodkowe), jądra niskowzgórzowe oraz móżdżek, hipokamp lub samo ognisko padaczkorodne. Badanie SANTE z 2010 r. pozwoliło na uzyskanie rejestracji DBS w leczeniu padaczki, w którym celem anatomicznym były jądra przednie wzgórza. Spadek częstości napadów (wtórnie uogólnionych i częściowych prostych) był oceniany na 46-67%. Śmiertelność w trzyletniej obserwacji w badaniu SANTE wynosiła niemal 3% (z czego w 66% przypadków przyczyną był nagły zgon w przebiegu padaczki [SUDEP – sudden unexpected death in epilepsy]) przy chorobowości wynoszącej 4-12%, przy czym najczęściej stwierdzanym powikłaniem były infekcje wokół implantu3.

Podsumowanie

Mimo agresywnej terapii przy użyciu leków przeciwpadaczkowych u 30% pacjentów nie udaje się uzyskać kontroli napadów padaczkowych. Padaczka lekooporna powinna być wskazaniem do rozpoczęcia protokołu kwalifikującego do leczenia neurochirurgicznego. Podstawami kwalifikacji przedoperacyjnej są prawidłowo ustalone rozpoznanie i precyzyjne wskazanie ogniska padaczkorodnego. Standardowymi metodami diagnostyki przedoperacyjnej są badania neurofizjologiczne, neuroobrazowe oraz diagnostyka neuropsychologiczna. Operacyjne leczenie padaczki lekoopornej można podzielić na techniki resekcyjne, rozłączeniowe i neuromodulacyjne z wykorzystaniem neurostymulatorów. Celem leczenia może być całkowite wyleczenie lub terapia paliatywna. Dobór metody leczenia chirurgicznego zależy od rodzaju napadów padaczkowych i lokalizacji ogniska.

ABSTRACT

Qualification criteria and surgical methods of epilepsy treatment

Epilepsy is one of the most common neurological disorders. In 30% of patients, epileptic seizures cannot be controlled using conservative treatment. Medically refractory epilepsy may be an indication for neurosurgical treatment. The main goal of presurgical evaluation is to determine the type of epilepsy and to localize the epileptogenic focus. Standard diagnostic methods include EEG (video-EEG, i-EEG, ECoG), MRI (fMRI, MRA) and neuropsychological evaluation. Standard neurosurgical methods for medically refractory epilepsy include resection and disconnection procedures as well as neuromodulation with vagal nerve stimulation or deep brain stimulation.

Piśmiennictwo

1. Jędrzejczak J, Majkowska-Zwolińska B, Ryglewicz D i wsp. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epileptologii dotyczące leczenia napadów padaczkowych u dorosłych. Aktualizacja. J Epileptol 2019;27(1):5-12

2. Sanders MWCB, Lemmens CMC, Jansen FE, et al. Implications of genetic diagnostics in epilepsy surgery candidates: A single-center cohort study. Epilepsia Open 2019;4(4):609-17

3. Tykocki T, Mandat T, Kornakiewicz A, et al. Deep brain stimulation for refractory epilepsy. Arch Med Sci 2012;8(5):805-16

4. Ghaffari-Rafi A, Leon-Rojas J. Investigatory pathway and principles of patient selection for epilepsy surgery candidates: a systematic review. BMC Neurol [Internet]. 2020;20(1):100. doi.org/10.1186/s12883-020-01680-w

5. Rysz A. Kwalifikacja do leczenia neurochirurgicznego padaczki. Neurol Dypl 2012;7(3):36-40

6. Penfield W. Pitfalls and success in surgical treatment of focal epilepsy. Br Med J 1958;1:669-72

7. Greenberg MS. Handbook of Neurosurgery. 9th ed. Thieme, New York 2020:1673-80

8. Desai A, Jobst BC, Thadani VM, et al. Stereotactic depth electrode investigation of the insula in the evaluation of medically intractable epilepsy: Clinical article. J Neurosurg 2011;114(4):1176-86

9. Tovar-Spinoza ZS, Ochi A, Rutka JT, et al. The role of magnetoencephalography in epilepsy surgery. Neurosurg Focus 2008;25(3):1-6

10. Jędrzejczak J. Padaczka. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006:10-1

11. Engel J Jr (ed.). Surgical Treatment of the Epilepsies. Editon 2. Raven Press, New York 1993

12. Reber AS. Słownik psychologii. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008:848

13. Kaczorowska B, Pawełczyk M, Przybyła M. Chirurgiczne metody leczenia padaczki. Aktualn Neurol 2012;12(3):159-63

14. Morrell F, Whisler WW, Bleck TP. Multiple subpial transection: A new approach to the surgical treatment of focal epilepsy. J Neurosurg 1989;70(2):231-9

15. Morris G, Gloss D, Buchhalter J, et al. Evidence-based guideline update: Vagus nerve stimulation for the treatment of epilepsy: Report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2013;81(16):1474-5

Do góry