Rycina 1. Panfotokoagulacja

Ocenia się, że pełny efekt zahamowania postępu retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej po wykonanej PRP następuje po 6-12 miesiącach od zakończenia terapii.¹

Osobnym zagadnieniem jest laseroterapia obszaru plamkowego w przypadkach obrzęku związanego z cukrzycą.^2,3

W ogniskowym obrzęku plamki, o ile nie zajmuje on centrum dołeczka, postępowaniem z wyboru jest laseroterapia ogniskowa (ryc. 2A, B).

Spoty laserowe (np. laserem zielonym drugiej harmonicznej o długości fali 532 nm) wykonywane są w miejscach przecieku barwnika w angiografii lub – jeśli angiografia nie była wykonywana – w miejscach widocznego klinicznie obrzęku z obecnością mikroaneuryzmatów i wysięków twardych. Ogniska lasera powinny być jak najdelikatniejsze, kremowe, o średnicy 50-200 μm i odpowiednio dobranej mocy (SMLT – subthreshold modified laser treatment). Najpierw należy wykonać spoty nieco dalej od dołeczka, aby przypadkowo dobrana zbyt duża moc (zmienność osobnicza) nie powodowała blizny w centrum plamki. Minimalna odległość od dołeczka, na jaką wolno zbliżyć się, laserując plamkę, to 500 μm od centrum dołeczka, przy średnicy wiązki 50-100 μm. Należy przy tym pamiętać, że po ustąpieniu obrzęku ślady po spotach laserowych mogą być zlokalizowane bliżej, niż się spodziewaliśmy (ryc. 3).

Rycina 3. Laseroterapia plamki

Laseroterapia typu grid, obejmująca impaktami laserowymi obszar wokół dołeczka, z zaoszczędzeniem pęczka plamkowo-tarczowego (tzw. otwarty grid), wykonywana jest w przypadkach początkowego obrzęku, obejmującego większość obszaru plamkowego. Uniesienie siatkówki nie jest duże, a obrzęk plamki nie spełnia kryterium rozlanego DME. W angiografii fluoresceinowej widoczny jest wówczas wyraźny przeciek z większości mikroaneuryzmatów.³

Dużą popularnością w laseroterapii plamkowej cieszą się obecnie lasery mikropulsacyjne (MPLT – micropulse laser treatment), które powodują mniejszą absorpcję cieplną w warstwach poniżej nabłonka barwnikowego siatkówki wskutek zastosowania mikro- lub nanosekundowych pulsów laserowych, zgodnie ze sposobem laserowania podprogowego.

Laser argonowy powoli wychodzi z użycia w leczeniu retinopatii cukrzycowej.

W przypadku obrzęku zlokalizowanego centralnie w dołeczku leczenie staje się trudniejsze. Laseroterapia plamki nie przynosi rezultatów ze względu na brak możliwości przeniknięcia wiązki laserowej przez grube przestrzenie siatkówki wypełnione płynem, ogniskowanie spotów laserowych we właściwym miejscu na siatkówce jest niemożliwe. Udowodniono jednak skuteczność laseroterapii obwodowej (fotokoagulacje dalekiego obwodu siatkówki) w przypadkach rozlanego DME.

Aby dokładnie ocenić obrzęk plamki, konieczne jest dodatkowo określenie (za pomocą badania OCT) ewentualnej obecności trakcji szklistkowo-siatkówkowej (ryc. 4A, B).

W przypadkach pociągania siatkówki przez pogrubiałą nieodłączoną błonę graniczną tylną ciała szklistego leczenie zachowawcze nie przynosi efektu. Jedynym leczeniem trakcyjnego obrzęku plamki jest witrektomia.