Klasyfikacja

W dostępnym piśmiennictwie można spotkać wiele klasyfikacji urazów – mają one na celu ułatwienie w komunikowaniu się lekarzy, zwłaszcza gdy dziecku potrzebna jest wielospecjalistyczna pomoc. Każdy rodzaj urazu jest opisany i przydzielony do jednej z grup uzależnionych od tego, czy ściany gałki ocznej są pęknięte czy nie⁷. Stosowanymi klasyfikacjami są: Birmingham Eye Trauma Terminology (BETT) – praktyczna i przydatna do porównania urazów oczu, Facial Injury Severity Scale (FISS) – używana do opisu urazów dotyczących gałki oraz otaczających ją struktur³.

Diagnostyka i postępowanie

Wywiad ma na celu ustalenie okoliczności urazu oraz objawów towarzyszących (np. wymioty, utrata przytomności, niepamięć). W jego trakcie obserwacja dziecka dostarcza wielu informacji pomocnych w planowaniu dalszej diagnostyki.

Badanie okulistyczne w biomikroskopie z oceną makroskopową objawów towarzyszących (zależnie od możliwości diagnostycznych, ewentualnie pod narkozą z dokładną oceną załamków worka spojówkowego) ma na celu ocenę ruchomości gałki, ewentualne objawy pulsowania mogące świadczyć o uszkodzeniu struktur okołogałkowych albo ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Dodatkowe badania – ultrasonograficzne (USG), rezonans magnetyczny (MR), tomografia komputerowa (TK) – mają na celu określenie zakresu uszkodzonych tkanek.

Przy urazach wielonarządowych konieczna jest współpraca wielu specjalistów, m.in. neurochirurga, laryngologa, stomatologa^1,2,6,7.

Pierwsza pomoc w przypadku urazu u dziecka każdorazowo obejmuje ocenę stanu pacjenta zgodnie z ogólnymi zasadami. Po wstępnych oględzinach opartych na schemacie A-D (anagram od: A – airway [drogi oddechowe], B – breathing [oddychanie], C – circulation [krążenie], D – disability [obniżenie progu świadomości]) osoba badająca decyduje o dalszych czynnościach, które są uzależnione od stanu dziecka⁸.Postępowanie w przypadku urazu narządu wzroku należy traktować indywidualnie. Uzależnione jest ono od wieku pacjenta, współpracy oraz zakresu urazu. Gdy odpowiednie zbadanie nie jest możliwe w gabinecie, np. z uwagi na ruchliwość dziecka, trzeba rozważyć diagnostykę w płytkim znieczuleniu. Czasami takie badanie jest wykonywane tuż przed planowanym leczeniem operacyjnym. Celem terapii urazów jest przywrócenie ciągłości anatomicznej tkanek, przezierności ośrodków optycznych i postępowanie związane z profilaktyką niedowidzenia.

Podsumowanie

Diagnostyka pacjenta pediatrycznego po urazie wymaga od okulisty delikatności i ogromnego doświadczenia z uwagi na różnorodną etiologię urazów oraz wiele czynników utrudniających oględziny okulistyczne. Dzieci boją się badań, co nasila ich strach, a także ból i dolegliwości związane z samym obrażeniem.