Wczesne wyniki leczenia u większości dzieci (zwłaszcza młodszych) są zwykle dobre. Dzieci, pomimo długotrwałego zakazu chodzenia, szybko wracają do sprawności po zakończeniu leczenia i mają zwykle pełny zakres ruchów w wyleczonym biodrze, mogą nawet uprawiać sport.
Odległe wyniki leczenia choroby Perthesa już tak dobre nie są, zwłaszcza u starszych dzieci, szczególnie dziewczynek, i to zarówno w grupie dzieci leczonych tylko zachowawczo, jak i operacyjnie. Należy też podkreślić, że nieleczona choroba Perthesa prowadzi do powstania ciężkich deformacji głowy kości udowej i biodra już w dzieciństwie. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie LCP, zanim rozwiną się zmiany w biodrze. Wielka jest w tym rola lekarzy rodzinnych i pediatrów, którzy badając dziecko z bólem kończyny dolnej i utykające, zawsze powinni pamiętać o chorobie Perthesa.
Bisfosfoniany w leczeniu jałowej martwicy głowy kości udowej
Badania kliniczne wskazują na dobre wyniki leczenia nieurazowej martwicy głowy kości udowej dorosłych bisfosfonianami.26,27 Terapia bisfosfonianami zmniejsza ból, poprawia czynność stawu i chroni przed złamaniami (collapse) w obrębie głowy kości udowej. Lepsze wyniki uzyskano u chorych w początkowych okresach choroby.
Kotecha i wsp.28 donoszą o korzystnym działaniu bisfosfonianów podczas chemioterapii dzieci z białaczką. Ogólnie zmniejsza się ból i poprawia czynność stawów biodrowych z martwicą w przebiegu leczenia białaczki.
O pierwszych próbach leczenia bisfosfonianami dzieci z chorobą Perthesa donosili w 2009 roku Johannsen i wsp.29 Końcowe wyniki tego leczenia nie są jeszcze podane.
Podsumowanie
Wieloośrodkowe badania kliniczne wskazują, że skuteczność leczenia starszych dzieci z chorobą Perthesa jest niezadowalająca, także leczonych operacyjnie. Aby wdrożyć właściwe leczenie, potrzebne jest lepsze zrozumienie patogenezy deformacji głowy kości udowej. Wyniki badań wykazują, że brak równowagi między resorpcją a tworzeniem (odbudową) głowy kości udowej odgrywa istotną rolę w rozwoju deformacji. Potrzebne są dalsze badania, które odpowiedzą na pytania: dlaczego dochodzi do utraty równowagi między resorpcją a tworzeniem kości podczas odbudowy martwej głowy kości udowej, jakie molekularne mechanizmy odpowiadają za ten proces i jaką skuteczną terapię powinniśmy wdrożyć? Chociaż w ostatnich badaniach wykazano, że antyresorpcyjne i anaboliczne środki skutecznie modelują patologiczny proces naprawy, dalsze badania kliniczne nad ich skutecznym i bezpiecznym zastosowaniem w chorobie Perthesa są konieczne.30
DO ZAPAMIĘTANIA
• Gdy dziecko w wieku 4-8 lat, zwłaszcza chłopiec, po dłuższym chodzeniu skarży się na ból uda lub kolana i utyka, należy w pierwszej kolejności podejrzewać chorobę stawu biodrowego.
• Konieczne jest wykonanie porównawczych zdjęć radiologicznych obu bioder w dwóch pozycjach: przednio-tylnej i osiowej.
• Badania laboratoryjne krwi i moczu przez cały czas trwania choroby wykazują wartości prawidłowe.
• Choroba Perthesa dotyczy zwykle jednego stawu, obustronnie występuje u około 10% chorych i zmiany radiologiczne w głowach kości udowej znajdują się w różnych stadiach.
• Leczenie choroby Perthesa jest długotrwałe (2-4-letnie), a wyniki niezbyt pewne
– leczenie czynnościowe za pomocą ortez utrzymujących kończyny dolne w odwiedzeniu i obrocie do wewnątrz zalecane jest dzieciom młodszym w wieku 4-8 lat.
– dzieci powyżej 8 roku życia i młodsze z rozległymi zmianami w głowie kości udowej i bocznym podwichnięciem wymagają korekcyjnych zabiegów operacyjnych.
• Rodzice dziecka z chorobą Perthesa mogą ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny, wózek inwalidzki, skierowanie do sanatorium.
• Warto poinformować rodziców o wyborze odpowiedniego zawodu dla dziecka, aby w przyszłości nie przeciążać stawu biodrowego po przebytej chorobie Perthesa.