Przydatność testów skórnych w oznaczaniu przeciwciał swoistych alergenowo IgE

Testy skórne, bez względu na sposób ich wykonania, służą przede wszystkim do definiowania uczulającego alergenu. Należy jednak pamiętać, że wynik dodani jest jedynie dowodem na obecność swoistego uczulenia skóry, co nie zawsze pokrywa się z uczuleniem w obrębie innego narządu. Dane epidemiologiczne wskazują, że dodatnie wyniki SPT obserwowane są u ok. 20-25% populacji dzieci i młodzieży krajów rozwiniętych. Ścisły związek objawów klinicznych z potencjalnym czynnikiem uczulającym widoczny jest jednak jedynie wśród 10-15% z nich. Potwierdza to konieczność interpretowania otrzymanych wyników łącznie z rezultatami pozostałych etapów diagnozowania, przede wszystkim z wywiadem osobniczym i rodzinnym. Dane z wywiadu są szczególnie istotne w określeniu czynnika odpowiedzialnego za objawy chorobowe o charakterze natychmiastowym (pokrzywka, wstrząs anafilaktyczny). W przypadku wywoływania objawów w przebiegu schorzeń o charakterze przewlekłym wywiad ma mniejszą wartość diagnostyczną.

Przydatność oznaczania swoistych alergenowo przeciwciał klasy E (AgSpIgE) w diagnostyce schorzeń alergicznych u dzieci pozostaje niekwestionowana od wielu lat. Związek między objawami chorobowymi, dodatnimi wynikami testów skórnych i obecnością w surowicy alergenowi swoistych IgE widoczny był od początku ich upowszechnienia. Czułość i swoistość testów, mimo ciągłych udoskonaleń technicznych, nadal bywa różna. Z reguły parametr ten mieści się w granicach 50-90%, przy czym wyraźnie wyższy pozostaje w odniesieniu do alergenów wziewnych. Trudności diagnostyczne mogą występować w przypadku dzieci, u których wywiad wskazuje jednoznacznie na potencjalny czynnik sprawczy, ale wynik badania AgSpIgE pozostaje ujemny. Przyczyn takiego stanu należy upatrywać w całkowitym związaniu się przeciwciała z receptorami komórki efektorowej bądź powstaniu kompleksów immunologicznych nieoznaczalnych za pomocą standardowych metod. Przeciwieństwem takiej sytuacji jest obecność swoistych IgE przy braku wyraźnych objawów chorobowych. Taki fałszywie dodatni wynik może być spowodowany obecnością AgSpIgE przy niskim stopniu uczulenia. Może to mieć istotne znaczenie prognostyczne wskazujące na ewentualne powstanie objawów chorobowych w przyszłości. Niewątpliwą zaletą testów in vitro jest ich całkowite bezpieczeństwo, a także możliwość wykonania w sytuacjach wykluczających SPT. Należy jednak pamiętać, że SPT pozostają nadal podstawową metodą ustalania czynnika odpowiedzialnego i w sytuacji ich wyraźnie dodatniego wyniku poszerzenie diagnostyki o ocenę AgSpIgE nie znajduje uzasadnienia.

Wobec potwierdzonej mniejszej czułości testów in vitro w stosunku do SPT interesujące pozostaje zagadnienie korelacji między stopniem odpowiedzi skóry na kontakt z alergenem a obecnością AgSpIgE indukowanych tym alergenem. W większości badań porównawczych wskaźnik ten wynosi 70-90%. Istniejące różnice między SPT a AgSpIgE wynikają przed wszystkim z odmiennej techniki standaryzacji alergenów używanych w obu metodach. Określanie stężeń AgSpIgE pozostaje jednak metodą z wyboru w przypadkach, w których istnieją ograniczenia w wykonaniu SPT wynikające z wieku badanego, współistniejących zmian skórnych lub braku możliwości rezygnacji z dotychczasowego leczenia.