Tabela 1. Wyniki badań laboratoryjnych dziewczynki z alergią na białko jaja kurzego

 U 9-miesięcznej dziewczynki stwierdzono stężenie IgE całkowitej wynoszące 51,60 IU/ml (górna granica normy dla wieku dziecka). Stężenie IgE swoistej wobec białka jaja kurzego wynosiło 3,22 kIU/ml (klasa II – średni stopień alergii), stężenie IgE swoistej wobec mleka krowiego, dorsza i pomidora – niewykrywalne (tab. 1). Zinterpretuj badania oraz ustal zalecenia dotyczące szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) i przeciw wirusowi grypy u dziecka z anafilaktyczną reakcją na białko jaja kurzego.

Interpretacja

Opis przypadku

Rodzice zgłosili się z 17-miesięczną dziewczynką w celu wydania opinii dotyczącej zaszczepienia dziecka szczepionką MMR. Zgodnie z obowiązującym obecnie kalendarzem szczepień dziecko powinno być zaszczepione tą szczepionką w 13-14 miesiącu życia. Bardzo silna, uogólniona reakcja alergiczna na białko jaja kurzego u dziecka wywoływała jednak obawy przed szczepieniem MMR zarówno u lekarza rodzinnego, jak i lekarza alergologa, pod którego opieką znajduje się dziecko.

Dziewczynka z ciąży drugiej prawidłowej, urodzona siłami natury w 39 tygodniu ciąży, masa urodzeniowa 3570 g, długość 56 cm, obwód główki 33 cm, obwód klatki piersiowej 35 cm, ocena w skali Apgar 10 punktów. Po urodzeniu zaszczepiona przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz BCG bez niepożądanych odczynów poszczepiennych. Okres noworodkowy bez powikłań. Karmiona piersią do 9 miesiąca życia. Podczas karmienia piersią okresowo od 3 miesiąca życia pojawiało się u dziecka atopowe zapalenie skóry na zgięciach stawowych, gdy matka stosowała dietę z dodatkiem nabiału. Po zaprzestaniu karmienia piersią zastosowano u dziewczynki dietę bezmleczną, opartą na preparacie mlekozastępczym (hydrolizat białka serwatkowego o wysokim stopniu hydrolizy).

Rycina 1. Początek rozwoju reakcji anafilaktycznej po spożyciu niewielkiej ilości jajecznicy – obrzęk ucha.

W 9 miesiącu życia rodzice podjęli próbę wprowadzenia jajka do diety dziecka. Dziecko otrzymało ok. pół łyżeczki jajecznicy. Kilkanaście minut po spożyciu jajka wystąpiła burzliwa reakcja. Na całym ciele pojawiły się wykwity pokrzywkowe, obrzęk warg i uszu, dziecko zaczęło tracić przytomność (ryc. 1, 2). 

Rycina 3. Wykwity pokrzywkowe na twarzy dziecka po posmarowaniu przez matkę kremem nieumytą ręką, którą uprzednio zbierała okruchy gotowanego jaja.

W 14 miesiącu życia wystąpiły na twarzy dziecka wykwity pokrzywkowe po posmarowaniu przez matkę kremem nieumytą ręką, którą uprzednio zbierała okruchy gotowanego jaja (ryc. 3).

Wywiad rodzinny obciążony pyłkowicą i alergią na sierść zwierząt u matki dziecka. Do tej pory dziewczynka była szczepiona zgodnie z kalendarzem szczepień (stosowano szczepionkę skojarzoną 6-walentną z krztuścem acelularnym) oraz dodatkowo przeciw rotawirusom. Po żadnej ze szczepionek nie obserwowano odczynów niepożądanych.

Wywiad

W celu kwalifikacji do szczepienia MMR zapytaliśmy matkę dziecka o alergię na żelatynę i neomycynę. Dowiedzieliśmy się, że dziewczynka jadła cukierki i galaretkę z żelatyną wieprzową bez reakcji niepożądanych. Dziecko dwukrotnie było leczone antybiotykami (nie była to neomycyna) bez reakcji alergicznych. Dziewczynka została zbadana przed wykonaniem szczepienia MMR. Dziecko nie miało cech świeżego zakażenia. W badaniu przedmiotowym bez odchyleń od normy. Dziewczynka została zaszczepiona szczepionką MMR VAXPRO. Po szczepieniu nie obserwowaliśmy żadnych działań niepożądanych. Po kilku godzinach obserwacji została wypuszczona do domu. Uprzedzono mamę o możliwości wystąpienia gorączki, wysypki i powiększenia węzłów chłonnych okolicy szyi ok. 7-10 dni po szczepieniu. Z informacji uzyskanej od matki wiadomo, że tydzień po szczepieniu wystąpił stan podgorączkowy 37,5ºC oraz wysypka odropodobna, która samoistnie ustąpiła po 2 dniach.

Badania dodatkowe

Stężenia klas głównych immunoglobulin IgG, IgA i IgM są w granicach normy. W morfologii krwi jednorazowe zmniejszenie odsetka granulocytów obojętnochłonnych przy wartościach bezwzględnych w granicach normy (tab. 1)

W powtórzonych badaniach laboratoryjnych stwierdzono prawidłowe CRP, morfologię wraz z rozmazem w granicach normy, badanie ogólne moczu bez zmian.