Substancje powierzchniowo czynne
Tabela 2. Preparaty zawierające symetykon
Jako jeden z czynników etiologicznych kolki niemowlęcej wymienia się rozciąganie ściany jelita przez nagromadzony tam gaz. Wobec tego w leczeniu kolki lekarze zalecają podawanie symetykonu, substancji zmniejszającej napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu w jelitach. W wyniku jej działania pęcherzyki pękają i gaz może być łatwiej wydalony z jelit, a to z kolei może doprowadzić do ustąpienia bólu. Na rynku jest kilka preparatów dla dzieci zawierających symetykon, a jego zawartość i zalecany przez producenta sposób dawkowania są bardzo różne. Stad też mogą wynikać różnice w klinicznej skuteczności tych leków. W tabeli 2 wymieniono wszystkie preparaty zawierające symetykon zarówno te dostępne w Polsce, jak i sprowadzane z zagranicy.
Obserwowane w praktyce klinicznej różnice w skuteczności symetykonu w leczeniu kolki mogą wynikać ze stosowania bardzo różnych dawek tego leku. Wydaje się, że stosowanie wyłącznie dużych dawek symetykonu może być skuteczne, choć nie ma żadnych badań popierających taką teorię. W dotychczas przeprowadzonych badaniach stosowano wyłącznie małe dawki tego leku, w przypadku których nie potwierdzono jego skuteczności. W jednym z badań podawano symetykon w dawce 60 mg/24 h w dwóch dawkach podzielonych.20 W drugim badaniu podawano 20 mg symetykonu do każdego posiłku, jednak badana grupa obejmowała zarówno niemowlęta karmione piersią, jak i karmione mlekiem modyfikowanym, u których nie stosowano żadnej diety eliminacyjnej.21 Nie ma natomiast badań oceniających skuteczność symetykonu stosowanego w większych dawkach, np. 280 mg/24 h. Z relacji rodziców dzieci z kolką może wynikać, że poprawę kliniczną po zastosowaniu symetykonu uzyskujemy tylko i wyłącznie, stosując ten lek przed każdym karmieniem w dawce ok. 40 mg.
Leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego
Tabela 3. Inne leki stosowane w kolce niemowlęcej
W farmakoterapii kolki niektórzy lekarze zalecają podawanie trimebutyny. Trimebutyna jest agonistą receptorów enkefalinowych w ścianie jelit. Działa pobudzająco na hipokinetyczne, a spazmolitycznie na hiperkinetyczne mięśnie jelit. Reguluje perystaltykę całego przewodu pokarmowego, w tym wpływa na napięcie dolnego zwieracza przełyku, proces opróżniania żołądka, perystaltykę jelita cienkiego i okrężnicy.
W piśmiennictwie światowym brakuje badań oceniających skuteczność trimebutyny u niemowląt z kolką. W Polsce przeprowadzono jedno badanie, w którym uzyskano znaczną redukcję objawów u niemowląt z kolką.22 Preparat trimebutyny dla niemowląt zarejestrowany w Polsce zawiera bardzo duże stężenie sacharozy (97,14 mg w 100 g granulatu). Może to mieć także wpływ na ustępowanie kolki, ponieważ jak napisano powyżej, w badaniach randomizowanych wykazano zmniejszenie stopnia nasilenia kolki u dzieci, którym podawano roztwór sacharozy.14
W tabeli 3 uwzględniono dawkowanie niektórych leków stosowanych w kolce niemowlęcej.
Podsumowanie
U podłoża kolki jelitowej leży wiele różnych czynników, wobec tego u każdego dziecka skuteczne może się okazać zupełnie inne postępowanie. Czasem w leczeniu kolki należy po kolei próbować różnych sposobów leczenia, aby na końcu indywidualnie dobrać je do potrzeb każdego niemowlęcia.
Do zapamiętania
- Pod maską kolki niemowlęcej mogą ukrywać się inne choroby, które objawiają się bólem brzucha.
- Objawy kolki jelitowej mogą występować m.in. w przebiegu: alergii pokarmowej – najczęściej alergii na białka mleka krowiego; nietolerancji laktozy; patologicznego refluksu żołądkowo-przełykowego.
- Po wykluczeniu chorób współistniejących należy przede wszystkim uspokoić rodziców, tłumacząc im, że kolka jest zjawiskiem przejściowym i nie powoduje żadnych niekorzystnych następstw u dziecka.
- W leczeniu kolki niemowlęcej potwierdzono skuteczność: Lactobacillus reuteri, mleka modyfikowanego HA z dodatkiem prebiotyków oraz obniżoną zawartością laktozy, herbatek ziołowych, w tym koperkowej, roztworu sacharozy, masażu brzuszka i trimebutyny.