Wywiad

Wywiad powinien uwzględniać następujące kwestie:

• kiedy i w jakich okolicznościach pojawił się kaszel
• rodzaj kaszlu (suchy czy mokry)
• występowanie kaszlu podczas snu
• czynniki wywołujące lub nasilające kaszel
• obecność innych schorzeń i objawów towarzyszących
• wywiad rodzinny (astma, choroby alergiczne)
• narażenie na dym tytoniowy.

Przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci

Brak dostępnych kompleksowych danych klinicznych dotyczących przewlekłego kaszlu u dzieci spowodował, że pediatrzy przyjęli podejście zorientowane na dorosłego. Przez lata uważano bowiem, że główne przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci są takie same jak u dorosłych.^13,14 Dopiero publikacja Marchant i wsp., w której analizowano dane uzyskane z badań inwazyjnych (bronchoskopii i płukania oskrzelowo-pęcherzykowego [BAL – bronchoalveolar lavage]), potwierdziła odrębność populacji pediatrycznej i stanowiła przełom w wiedzy na temat etiologii kaszlu u dzieci.¹⁵ Jedynie u 9% małych dzieci stwierdzono etiologię zbieżną z etiologią występującą u dorosłych. Najczęstszym rozpoznaniem było przewlekłe bakteryjne zapalenie oskrzeli (PBZO), a czynnikami etiologicznymi Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis i Streptococcus pneumoniae. Co istotne, określenie profilu cytologicznego z BAL wykazało, że dominuje zapalenie neutrofilowe, co dodatkowo potwierdza bakteryjną etiologię przewlekłego kaszlu. Doniesienia te potwierdzili również inni badacze.^6,16-20

Tabela 1. Przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci

W diagnostyce przewlekłego kaszlu nal eży również uwzględnić inne przyczyny (tab. 1).

Diagnostyka

W przypadkach, w których wywiad i badanie przedmiotowe nie pozwalają ukierunkować dalszej diagnostyki, zaleca się radiologiczne badanie klatki piersiowej i spirometrię (u dzieci powyżej 6 roku życia).¹⁴ Takie postępowanie zazwyczaj zapobiega wykonywaniu innych, licznych, czasami niepotrzebnych badań dodatkowych i podejmowaniu nieudanych prób terapeutycznych.

Pilne badania dodatkowe zaleca się w momencie stwierdzenia następujących nieprawidłowości w badaniu przedmiotowym:

• patologicznych zjawisk osłuchowych nad polami płucnymi
• obecności palców pałeczkowatych
• sinicy.

Oprócz badania rentgenowskiego (RTG) klatki piersiowej w 2 projekcjach (przednio-tylnej [AP] oraz bocznej) i spirometrii w diagnostyce użyteczne są też inne badania scharakteryzowane poniżej.

Diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa obejmuje:

• RTG boczne nosogardła z oceną migdałka podniebiennego
• tomografię komputerową (TK) zatok obocznych nosa
• TK klatki piersiowej (częstość rytmu serca [HR], angiografię tomografii komputerowej [angio-TK]).

Badania czynnościowe układu oddechowego

Badania czynnościowe układu oddechowego obejmują:

• oznaczenie stężenia tlenku azotu w wydychanym powietrzu (FeNO)
• pletyzmografię całego ciała
• pojemność dyfuzyjną płuc dla tlenku węgla (DLCO – diffusion lung capacity for carbon monoxide).

Wykluczenie etiologii zakaźnej

Wykluczenie etiologii zakaźnej obejmuje: