Obraz kliniczny ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci

Zgodnie z przytoczonymi w pierwszej części artykułu definicjami udar dziecięcy charakteryzuje się wystąpieniem nagłych i ostrych objawów klinicznych, a obraz kliniczny zależy od wieku dziecka oraz lokalizacji ogniska niedokrwiennego.

W okresie noworodkowym objawy są niecharakterystyczne, należą do nich zaburzenia świadomości oraz napady. Opisane objawy mogą być skutkiem zadziałania różnorodnych czynników etiologicznych, nie tylko niedokrwienia, lecz także stanów zapalnych czy nieprzypadkowych urazów głowy. Dlatego też rozpoznanie udaru noworodkowego jest trudne, a czynnikiem potencjalnie sprzyjającym szybkiemu jego wykryciu jest występowanie napadów u noworodka, ponieważ jest to sygnał alarmujący, skłaniający do natychmiastowego podjęcia działań diagnostycznych¹⁵.

Z kolei w populacji starszych dzieci obraz kliniczny zależy przede wszystkim od lokalizacji niedokrwienia mózgu oraz rozległości udaru. Część objawów, takich jak: bóle głowy, zaburzenia świadomości oraz nudności i wymioty, to symptomy niecharakterystyczne i będące wykładnikiem zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Objawy udaru wynikającego z niedokrwienia w zakresie przedniego kręgu unaczynienia mózgu to: porażenia bądź niedowłady kończyn po jednej stronie ciała (porażenia/niedowłady połowicze), ośrodkowe porażenie nerwu twarzowego po stronie niedowładu kończyn oraz w przypadku zajęcia półkuli dominującej zaburzenia mowy o charakterze afazji. Z kolei objawy udaru spowodowanego niedokrwieniem w zakresie tylnego kręgu unaczynienia to: ataksja, czyli zaburzenia równowagi, zawroty głowy, oczopląs i zaburzenia mowy. Udary w zakresie przedniego kręgu unaczynienia mózgu dzielimy na: zawał mózgu obejmujący cały przedni zakres unaczynienia (TACI – total anterior circulation infarct), czyli tętnicę szyjną wewnętrzną (ICA – internal carotid artery) lub tętnicę przednią (ACA – anterior cerebral artery) i tętnicę środkową mózgu (MCA – middle cerebral artery); częściowy zawał mózgu obejmujący część unaczynienia tętnicy przedniej i tętnicy środkowej mózgu (PACI – partial anterior circulation infarct); zawał zatokowy (LACI – lacunar infarct). Z kolei udar w obszarze unaczynienia tylnego mózgu (POCI – posterior circulation infarct) dotyczy tętnicy podstawnej (BA – basilar artery) i/lub tętnicy kręgowej (VA – vertebral artery)¹⁶.

Podsumowanie

Udar niedokrwienny mózgu występuje u dzieci w każdym wieku, począwszy od okresu prenatalnego. Ze względu na częstość zachorowań w tej populacji jest on zaliczany do schorzeń rzadkich. Objawy kliniczne w ostrym okresie choroby zależą od wieku dziecka dotkniętego tym schorzeniem oraz od lokalizacji ogniska bądź ognisk niedokrwienia OUN, częściej dotyczy on przedniego kręgu unaczynienia mózgu. Czynniki ryzyka udaru dziecięcego są liczne, zarówno wrodzone, jak i nabyte, a ich ustalenie ma ogromne znaczenie dla prognozy i wdrożenia właściwej profilaktyki wtórnej.